Nową, obiecującą metodą walki z osteoporozą jest terapia wibracyjna, czyli stymulacja procesów tworzenia kości poprzez drgania mechaniczne. Metoda ta wpływa zarówno na wytrzymałość, jak i na architekturę kostną. Wyniki badań potwierdzają także wzrost siły mięśniowej i poprawę równowagi po zastosowaniu wibroterapii, co powoduje, iż metoda ta, może z powodzeniem być stosowana jako profilaktyka upadków u osób, narażonych na takie ryzyko.
Czemu boimy się osteoporozy? Konsekwencje i zagrożenia.
Złamania osteoporotyczne do duży problem zdrowotny, dotykający ludzi w wieku starszym. Najczęstszą przyczyną są tzw. złamania niskoenergetyczne, czyli złamania powstałe w wyniku upadku z niskiej wysokości lub powstające przy podparciu się w wyniku utraty równowagi. Przykładem jest złamanie szyjki kości udowej – na skutek utraty gęstości kości, chory spotyka się z dużym ograniczeniem samodzielności i niezależności. Niestety często takie urazy są przyczyną zgonu.
W przypadku złamania szyjki kości udowej śmiertelność jest o 10 – 12% większa w porównaniu z osobami bez tego typu złamań. Ten problem zdrowotny dotyczy zwłaszcza kobiet, u których w okresie menopauzalnym dochodzi do znacznego ubytku masy kostnej na skutek działania żeńskich hormonów płciowych (estrogen).
Naturalne starzenie się kości. Dieta, płeć i geografia…
A co dalej? …. Potem zaczyna nam ubywać masy kostnej wraz z wiekiem. Oczywiście tempo jej spadku będzie różne dla kobiet i mężczyzn, dla osób aktywnych i nieaktywnych fizycznie, dla osób dobrze się odżywiających i dla osób jedzących tzw. śmieciowe jedzenie. I nie należy zapominać o roli witaminy D3, która wspomaga metabolizm wapnia, a której mamy zbyt mało, zwłaszcza w naszej szerokości geograficznej.
Kiedy stwierdzamy „Osteoporoza”?
„Osteoporoza jest patologicznym zredukowaniem masy kości w odniesieniu do normy wieku, płci oraz rasy, prowadzące do nieprawidłowości w obrębie szkieletu. Jest to najczęściej występująca dolegliwość, dotycząca kości…”[2].
Czy da się walczyć z osteoporozą? Czym zapobiegać?
Istnieją różne metody walki z osteoporozą – przez odpowiednią aktywność fizyczną, właściwą podaż wapnia i witaminy D3 czy farmakologię. Ale należy tu wspomnieć, że tak naprawdę na naszą masę kostną pracujemy w okresie młodości – do około 35 roku życia – osiągając w tym wieku tzw. szczytową masę kostną. Dlatego tak ważna jest aktywność fizyczna w okresie dzieciństwa i młodości, gdyż poprzez stały nacisk ciężaru ciała na kości np. przy podskokach, wpływamy na ich gęstość i twardość. Niestety, zarówno dawki aktywności fizycznej w młodości, jak i absorpcja czy synteza ważnych dla kości minerałów bywają niewystarczające, z różnych, indywidualnych powodów, pozostaje leczenie i spowolnienie postępu choroby.
Drgania stymulują odbudowę kości. Wysiłki badaczy.
Opracowania naukowe na temat wpływu terapii wibracyjnej koncentrują się na ocenie częstotliwości, przyspieszenia drgań i ich wpływu na procesy wzrostu masy kostnej. Dodatkowo, w niektórych przypadkach do badań włączono suplementację wapniem lub witaminą D3. Czynnikiem wspólnym dla tego rodzaju obserwacji jest czas, ponieważ obserwacja badanych powinna trwać co najmniej 6 miesięcy.
Potwierdzone wyniki badań.
W ramach opracowań naukowych, dotyczących zastosowania wibracji prowadzonej wśród kobiet po menopauzie, dokonywano pomiarów BMD (Bone Mass Density) gęstości kości w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i w stawie biodrowym. Pomiary przeprowadzone były na początku i na końcu terapii wibracyjnej. Wyniki opracowań naukowych potwierdziły wzrost gęstości kości w odcinku lędźwiowym kręgosłupa na skutek działania terapii wibracyjnej. Podobne wyniki uzyskano dla badań gęstości kości w stawie biodrowym. We wszystkich badaniach uzyskano dużą poprawę gęstości kości badanych miejsc w porównaniu do grup kontrolnych. Dodatkowym efektem działania wibroterapii była poprawa siły mięśni nóg [1].
Wibroterapia – bezpieczny wybór osób starszych. Bez bólu. Bez ryzyka. Zasadność dalszych badań.
Aktywność fizyczna to skuteczna metoda walki z postępującą utratą masy kostnej, jednak w przypadku osób starszych, a zwłaszcza kobiet w wieku pomenopauzalnym, może powodować ryzyko kontuzji. Dlatego wibroterapia może stanowić skuteczną metodę z zapobieganiu utraty masy kostnej. Oczywiście wiele jej aspektów w dalszym ciągu wymaga kontynuowania badań naukowych. Przedmiotem szczegółowszych badań z pewnością mogłaby być częstotliwość wibracji i jej efektywność przenoszenia drgań na masę kostną. Według prawa przebudowy kości Wolffa, tylko drgania o dużej częstotliwości mogą przebudować kość, a mineralizacja następuje wzdłuż działania sił mechanicznych. Jednak już dotychczasowe badania sugerują, że wibracje o niskiej częstotliwości także mogą wpłynąć pozytywnie na kościotworzenie.
Korzyści z wibroterapii w profilaktyce osteoporotycznej.
Podsumowując, przegląd badań dotyczących zastosowania wibracji w przeciwdziałaniu osteoporozie u kobiet post-menopauzalnych, potwierdza pozytywny skutek drgań na poprawę gęstości kości, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Dodatkowo wibroterapia pozytywnie wpływa na siłę mięśniową, co może pozytywnie oddziaływać na zapobieganie upadkom, czy utracie równowagi.
Źródła:
1. Chiyuan Ma, An Liu, Miao Sun, Hanxiao Zhu, Haobo Wu, Effect of whole-body vibration on reduction of bone loss and fall prevention In postmenopausal women: a meta-analysis and systematic review. Ma et al. Journal of Orthopaedic Surgery and Research (2016) 11:24
3. http://www.czytelniamedyczna.pl/3970,epidemiologia-zama-osteoporotycznych.html
4. Seeman E (1995) The dilemma of osteoporosis in men. Am J Med 98:76S.
5. Center JR, Nguyen TV, Schneider D, et al. (1999) Mortality after all major types of osteoporotic fracture in men and women: an observational study. Lancet 353:878.