Zmęczenie i osłabienie po COVID-19 – w jaki sposób wibroterapia może złagodzić chroniczne zmęczenie?

Długotrwałe zmęczenie i utrzymujące się wiele tygodni osłabienie to szczególnie uporczywe objawy COVID-19, które mogą powodować znaczne problemy w życiu zawodowym i prywatnym. Wyjaśniamy, jak wibroterapia może pomóc złagodzić chroniczne zmęczenie, by szybciej odzyskać siły witalne i wrócić do normalności.

Długotrwały brak sił, notoryczne zmęczenie, ciągłe osłabienie, chroniczna bezsilność, stałe poczucie niedyspozycji, niemoc, słabość, dokuczliwe wyczerpanie – osoby, które zostały zarażone COVID-19 w ten sposób często opisują swój stan. Wiele osób ma problem z koncentracją dłużej niż kilka minut, trudno im skupić się w pracy (1).

Nawet łagodne przebycie COVID-19 może wiązać się z wielotygodniowym utrzymywaniem objawów mogących przecież powodować problemy w pracy i w domu.

Jak zmniejszyć zmęczenie po COVID-19? Jak złagodzić uczucie ciągłego zmęczenia po koronawirusie? Jak zwalczyć zespół chronicznego zmęczenia i wrócić do pełni sił witalnych?

Wyjaśniamy, jak wibroterapia może pomóc łagodzić chroniczne zmęczenie i szybciej odzyskać siły witalne.

Długo utrzymujące się zmęczenie i osłabienie – kto jest zagrożony po COVID-19

Chroniczne zmęczenie i osłabienie organizmu – nazywane czasami przez ekspertów najbardziej podstępnym objawem COVID – utrzymuje się zaskakująco długo i jest najczęstszą dolegliwością zgłaszaną przez osoby odczuwające dłuższe skutki zakażenia koronawirusem.

Najczęstsze dolegliwości zgłaszane po dwóch miesiącach od wystąpienia pierwszego objawu COVID-19 (2).

• Zmęczenie – 53 proc. 
• Duszność – 43 proc. 
• Ból stawów – 27 proc.
• Ból w klatce piersiowej – 22 proc.
• Brak objawów – 13 proc. 

Co istotne również pacjenci z tak zwanym „łagodnym” COVID-19 mogą narzekać na tak długo utrzymujące się zmęczenie (3).

Objawy trwającego długo zmęczenia nazywane są zespołem (syndromem) przewlekłego zmęczenia (ang. Chronic Fatique Syndrome – CFS) i mogą obejmować również takie dolegliwości dodatkowo osłabiające organizm, jak zawroty i ból głowy, nietolerancja wysiłku, czy zaburzenia koncentracji, które były obserwowane u osób cierpiących również na wiele innych chorób wirusowych, m.in. grypę, SARS.

Obawy dotyczące ryzyka wystąpienia tego typu długoterminowych objawów charakterystycznych dla zespołu przewlekłego zmęczenia, utrzymujących się długo po zakażeniu koronawirusem (tzw. długi COVID – ang. Long COVID ), mówią o 10 proc. pacjentów (4).

Dlaczego tak długo czuję zmęczenie i osłabienie po koronawirusie – tłumaczymy krok po kroku

Choć dokładne powody długotrwałego utrzymywania się zmęczenia po COVID-19 i ryzyka wystąpienia zespołu chronicznego zmęczenia wskutek infekcji koronawirusa wciąż są przedmiotem badań naukowców, to już bardzo dużo wiemy.

Z badań przeprowadzonych wśród pacjentów w Chinach wynika, że po 3 miesiącach od wystąpienia pierwszych objawów COVID-19 – 16 proc. badanych nadal odczuwało zmęczenie, na co w jakimś stopniu mogło mieć wpływ wciąż utrzymujące się wówczas problemy z obniżoną wydajnością układu oddechowego – aż u 25 proc. badanych po trzech miesiącach wciąż obserwowano nieprawidłową czynność płuc (5).

Część naukowców zwraca uwagę, że u podstaw długotrwałego zmęczenia może leżeć przewlekły stan zapalny utrzymujący się u części osób zakażonych koronawirusem nawet wiele miesięcy, co w znacznym stopniu przyczynia się do pogorszenia jakości życia (6). 

U takich osób częstsze jest występowanie problemów takich jak zmniejszona wydolność fizyczna oraz pogorszenie zdolności kognitywnych, zwłaszcza funkcji wizualno-przestrzennych i wykonawczych, czyli związanych z kontrolą i koordynacją myśli oraz zachowań (7).

Sposób na zmęczenie i osłabienie po COVID-19 – w jaki sposób wibroterapia może łagodzić chroniczne zmęczenie 

Osoby uskarżające się na długotrwałe zmęczenie po COVID-19 znalazły się więc w pułapce: z jednej strony osłabienie znacznie ogranicza ich zdolność do wykonywania codziennych czynności, z drugiej – badacze od dawna podkreślają potrzebę utrzymania jakiejkolwiek regularnej aktywności fizycznej.  Odgrywa ona ważną rolę w utrzymaniu homeostazy, czyli równowagi wewnętrznej organizmu cechującej zdrowy organizm. Łagodna aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności dodatkowo może pomagać również w kontrolowaniu reakcji zapalnych u osób z przewlekłymi stanami zapalnymi (8). 

Eksperci przekonują również, że w rehabilitacji osób z zespołem przewlekłego zmęczenia ważne jest zapobieganie pogorszeniu ich stanu zdrowia – nie można zachęcać ich do zbyt intensywnych ćwiczeń, co stwarza ryzyko pogorszenia samopoczucia. Z drugiej strony zmniejszona aktywność ruchowa może na zasadzie sprzężenia zwrotnego sprzyjać odczuwaniu zmęczenia (9).

Czy ten paradoks można rozwiązać i znaleźć złoty środek, który z jednej strony dostarczy organizmowi korzyści związanych z ćwiczeniami fizycznymi, a z drugiej nie narazi chorego na pogorszenie stanu zdrowia?

Trop wiedzie do wibroterapii. Badania wykazały, że wibroterapia może nie tylko poprawić stan fizyczny, ale także radzić sobie ze zmęczeniem w przypadku wielu chorób. Stwierdzono również, że wibroterapia może poprawić maksymalną siłę, sprawność funkcjonalną, jakość życia i łagodzić zmęczenie. Z drugiej strony – obecne dowody sugerują, że wibroterapia nie wywołuje duszności podczas treningu i ta metoda ćwiczeń może być tolerowana przez pacjentów z COVID-19 (10).

Wibracje mechaniczne aplikowane w okolicach klatki piersiowej mogą poprawiać czynność płuc, co wydaje się istotne z punktu widzenia spadku wydajności funkcji oddechowych będących skutkiem infekcji koronawirusa, która może mieć wpływ na tolerancję wysiłku i uczucie zmęczenia. Szczególnie, że – jak wynika z badań – właściwie stosowana wibroterapia wspomaga też wydalanie plwociny, może poprawiać krążenie krwi w płucach, zapobiegać zastojowi żylnemu, rozluźniać mięśnie oddechowe i poprawiać napięcie mięśni całego ciała (11). Piszemy o tym szczegółowo w tekście: Koronawirus a płuca – jak wibroterapia poprawia wydajność układu oddechowego po COVID-19.

Urządzenie do wibroterapii z nową funkcją ReCovid (nazwa projektowa) Oxy – jak udoskonalono sprawdzone urządzenie, by mogło być skuteczne w rehabilitacji po COVID-19

W wielu krajach wibroterapia już teraz jest szeroko stosowaną metodą rehabilitacji osób z chorobami układu oddechowego, którego obniżona wydajność może mieć wpływ na takie objawy jak szybsze męczenie się i osłabienie (12).

Producenci urządzeń do wibroterapii dostosowują urządzenia do specyfiki COVID-19, tak by efekty ich działania w jak największym stopniu odpowiadały na potrzeby osób zakażonych koronawirusem narzekających na długotrwałe uczucie zmęczenia i osłabienie. 

Ulepszone urządzenie proponuje firma Vitberg z Nowego Sącza, która od 20 lat prowadzi badania nad wykorzystaniem wibracji w rehabilitacji, medycynie, sporcie, czy kosmetologii.

Znany wśród pacjentów i ekspertów system RAM Vitberg+ został dostosowany do nowych potrzeb i wzbogacony o nowe funkcje. W ten sposób powstał Vitberg RS (Recovery System).

Zmodyfikowano oprogramowanie urządzenia, a parametry wibracji zostały dostosowane do COVID-19. 

Wśród nowych trybów wibracyjnych systemu Vitberg RS znalazł się m.in. program Oxy, który ma na celu zwiększyć wydajność układu oddechowego, uruchomić mechanizmy prawidłowej wentylacji i zmniejszyć zmęczenie.

Ciągłe zmęczenie, znużenie, wycieńczenie, marazm, otępienie, ospałość, brak werwy i inne oceny obniżonego samopoczucia wynikające z przewlekłego zmęczenia i osłabienia mogą mieć duże znaczenie, dla jakości życia osób zakażonych koronawirusem.

Czasopismo Nature przypomina w tym kontekście badania opublikowane w 2009 roku, w których przez cztery lata przyglądano się ozdrowieńcom SARS – okazało się, że aż 40 proc. z nich cierpiało na chroniczne zmęczenie, a wielu z tego powodu popadało w problemy zawodowe, pozostawało bez pracy, czy doświadczało stygmatyzacji społecznej. Ewentualne podobne skutki w przypadku SARS-Cov-2 mogą mieć dużo większy efekt społeczny z racji jego oddziaływania na bez porównania większą skalę (13).

Źródła:

1. Marshall M, The lasting misery of coronavirus long-haulers; Nature 585, 339-341 (2020); doi: https://doi.org/10.1038/d41586-020-02598-6
2. Lippi, Giuseppe; Mattiuzzi, Camilla (2020): Diagnostic and clinical significance of „atypical” symptoms in coronavirus disease 2019. w: Polish archives of internal medicine 130 (6), s. 478–480. DOI: 10.20452/pamw.15448. 2 Carfì, Angelo; Bernabei, Roberto; Landi, Francesco (2020): Persistent Symptoms in Patients After Acute COVID-19. w: JAMA 324 (6), s. 603–605. DOI: 10.1001/jama.2020.12603.
3. Goërtz, Yvonne M. J.; van Herck, Maarten; Delbressine, Jeannet M.; Vaes, Anouk W.; Meys, Roy; Machado, Felipe V. C. i wsp. (2020): Persistent symptoms 3 months after a SARS-CoV-2 infection: the post-COVID-19 syndrome? w: ERJ open research 6 (4). DOI: 10.1183/23120541.00542-2020.
4. Comella PH, Gonzalez-Kozlova E, Kosoy R, Charney AW, Peradejordi IF, Chandrasekar S, Tyler SR, Wang W, Losic B, Zhu J, Hoffman GE, Kim-Schulze S, Qi J, Patel M, Kasarskis A, Suarez-Farinas M, Gümüş ZH, Argmann C, Merad M, Becker C, Beckmann ND, Schadt EE. A Molecular network approach reveals shared cellular and molecular signatures between chronic fatigue syndrome and other fatiguing illnesses. medRxiv [Preprint]. 2021 Feb 2:2021.01.29.21250755. doi: 10.1101/2021.01.29.21250755. PMID: 33564792; PMCID: PMC7872387.
5. Zhao YM, Shang YM, Song WB, Li QQ, Xie H, Xu QF, Jia JL, Li LM, Mao HL, Zhou XM, Luo H, Gao YF, Xu AG. Follow-up study of the pulmonary function and related physiological characteristics of COVID-19 survivors three months after recovery. EClinicalMedicine. 2020 Aug;25:100463. doi: 10.1016/j.eclinm.2020.100463. Epub 2020 Jul 15. PMID: 32838236; PMCID: PMC7361108.
6. Raman, B. et al. (2020). Medium-Term Effects Of SARS-Cov-2 Infection on Multiple Vital Organs, Exercise Capacity, Cognition, Quality of Life and Mental Health, Post-Hospital Discharge.  medRxiv preprint. doi: https://doi.org/10.1101/2020.10.15.20205054.
7. M. Marshall, The lasting misery of coronavirus long-haulers, Nature 585, 339-341 (2020); doi: https://doi.org/10.1038/d41586-020-02598-6
8. Brown, W.M.; Davison, G.W.; McClean, C.M.; Murphy, M.H. A systematic review of the acute efects of exercise on immune and inflammatory indices in untrained adults. Sports Med. -Open 2015, 1, 35.
9. P L Toogood, D J Clauw, S Phadke, D Hoffman; Myalgic encephalomyelitis/chronic fatigue syndrome (ME/CFS): Where will the drugs come from? Pharmacol Res. 2021 Jan 30:105465. doi: 10.1016/j.phrs.2021.105465. Epub ahead of print. PMID: 33529750.
10. Sañudo, Borja; Seixas, Adérito; Gloeckl, Rainer; Rittweger, Jörn; Rawer, Rainer; Taiar, Redha I wsp. (2020): Potential Application of Whole Body Vibration Exercise For Improving The Clinical Conditions of COVID-19 Infected Individuals: A Narrative Review From the World Association of Vibration Exercise Experts (WAVex) Panel. w: International journal of environmental research and public health 17 (10). DOI: 10.3390/ijerph17103650.
11. Cheng, Fanjun; Zhang, Yu (2020): The Clinical Diagnosis and Treatment for New Coronavirus Pneumonia. Singapore: Springer Singapore.
12. McCarren, Bredge; Alison, Jennifer; Lansbury, Gwen (2003): The use of vibration in public hospitals in Australia. w: Physiotherapy Theory and Practice 19 (2), s. 87–98. DOI: 10.1080/09593980307956.
13. M. Marshall, The lasting misery of coronavirus long-haulers, Nature 585, 339-341 (2020); doi: https://doi.org/10.1038/d41586-020-02598-6