Jedną z głównych przyczyn braku zdrowia jest niewłaściwy styl życia. Składa się na to wiele czynników, ale należy podkreślić, że spożywanie wysoko przetworzonej żywności i brak aktywności fizycznej powoduje, iż ryzyko powstawania chorób metabolicznych oraz sercowo naczyniowych jest bardzo duże.
Dlatego właśnie zespół metaboliczny uznawany jest za negatywna konsekwencja nieodpowiedniego stylu życia
Co to jest zespół metaboliczny?
Zespół metaboliczny to wspólnie występujące czynniki zagrożenia miażdżycą. Najprostszym do zbadania czynnikiem ryzyka jest otyłość brzuszna. Przyjmuje się że obwód pasa powyżej 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn oraz BMI powyżej 30, jest warunkiem rozpoznania zespołu metabolicznego. Aby ostatecznie potwierdzić współdziałanie szkodliwych czynników, należy przeprowadzić badania biochemiczne tj. profil lipidowy, stężenie glukozy na czczo. Podniesiony poziom trójglicerydów, zbyt małe stężenie cholesterolu HDL i zbyt duże stężenie cholesterolu LDL oraz podniesiony poziom glukozy, na czczo we krwi, to czynniki ryzyka. Dodatkowo czynnikiem, zaliczanym do ryzyka powstania zespołu metabolicznego jest podniesione ciśnienie tętnicze krwi powyżej 130/ 85 mm Hg. Warunkiem ostatecznej diagnozy jest występowanie otyłości brzusznej, w połączeniu z dwoma z czterech pozostałych czynników ryzyka (wg. definicji IDF).
Insulinoodporność
Głównym czynnikiem patofizjologicznym zespołu metabolicznego jest insulinoodporność, bardzo często połączona z otyłością. Insulinooporność sprzyja powstawaniu hiperglikemii, doprowadzającej do cukrzycy typu 2. Otyłość brzuszna poprzedza powstawanie insulinoodoporności i pozostałych elementów zespołu metabolicznego – hiperglikemii, zaburzeń metabolizmu lipidów, nadciśnienia tętniczego oraz innych czynników, przyspieszających rozwój chorób sercowo-naczyniowych o podłożu miażdżycowym i cukrzycy typu 2 [3].
Czynniki ryzyka rozwoju chorób sercowo naczyniowych i cukrzycy typu 2, związane z zespołem metabolicznym [3]
Przyczyny zespołu metabolicznego – wpływ stylu życia
Przyczynami powstawania zespołu metabolicznego mogą być czynniki genetyczne tj. niedożywienie płodu, zaburzenia organogenezy, zwłaszcza tkanki tłuszczowej w trakcie życia płodowego. Jednak to czynniki środowiskowe (styl życia) doprowadzają do pełnego rozwoju tego schorzenia. Można więc powiedzieć, że objawy zespołu metabolicznego powstają wskutek interakcji nieprawidłowości genetycznych, zaburzeń rozwoju osobniczego w okresie płodowym i wczesnego dzieciństwa oraz wpływów cywilizacyjnych, sprzyjających otyłości brzusznej, insulinooporności, cukrzycy typu 2, dyslipidemii [8] i nadciśnieniu tętniczemu. Wspólnym podłożem tych zaburzeń jest insulinooporność [1].
Badanie WOBASZ przeprowadzone w latach 2003-2005 na reprezentatywnej grupie mieszkańców Polski wykazało, że zespół metaboliczny występuje u 5,8 mln mieszkańców Polski, w wieku 20–74 lat [2].
Leczenie zespołu metabolicznego treningiem wibracyjnym
Podstawowymi elementami wykorzystywanymi w prewencji i leczeniu zespołu metabolicznego, jest modyfikacja stylu życia, związana z aktywnością fizyczną i właściwym (zdrowym) odżywianiem. Wyniki meta analiz wykazują, iż ćwiczenia fizyczne (aerobowe, siłowe) zmniejszą poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c), poziom glukozy we krwi na czczo, dyslipidemię i ciśnienie tętnicze krwi [4].
Alternatywną metodą wspomagającą leczenia zespołu metabolicznego, jest trening wibracyjny całego ciała. Jest to stosunkowo nowa forma ćwiczeń, która okazała się skuteczna zarówno u osób zdrowych jak i osób z szeregiem zaburzeń chorobowych. Taki trening przydatny jest dla osób mało aktywnych sportowo przez całe życie lub osób z otyłością. Wykazano, że, trening wibracyjny zajmuje mniej czasu, niż ćwiczenia fizyczne (trening aerobowy lub oporowy), więc ta metoda treningowa mogłaby być bardzo dobrą alternatywą ćwiczeń fizycznych lub dobrym ich uzupełnieniem [5].
Zobacz reportaż z gadania naukowego nad wpływem wibracji na organizm sportowców:
Zespół metaboliczny w badaniach
Trening wibracyjny całego ciała przeprowadzano w grupie 50 wolontariuszy, u których została stwierdzona cukrzyca typu 2. Dodatkowym kryterium włączenia do badanej grupy była umiarkowana aktywność fizyczna, w wymiarze nie mniejszym, niż 150 minut na tydzień. Do jednej z powstałych grup badawczych włączono trening wibracyjny całego ciała, rozplanowany na trzy sesje w tygodniu, przez czas 12 tygodni. Wyniki badań potwierdzają wpływ treningu wibracyjnego na poprawę parametrów, związanych z glikemią i profilem lipidowym. Uczestnicy badań w grupie interwencyjnej z włączonym treningiem wibracyjnym, zmniejszyli swoje wartości HbA1c do 7%, w porównaniu z grupą kontrolną. Ocena poziomu HbA1c pozwala ocenić metaboliczne wyrównanie cukrzycy typu 2 oraz określić ryzyko wystąpienia ewentualnych powikłań. Obniżenie poziomu HbA1c u pacjentów z cukrzycą typu 2, zmniejsza bezwzględne ryzyko rozwoju choroby wieńcowej o 5-17%, a śmiertelność ze wszystkich przyczyn o 6-15% [6]. Ponadto wyniki potwierdziły zmniejszenie ryzyka choroby sercowo-naczyniowej poprzez obniżenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów i wskaźnika aterogenności [7].
Podsumowując, zastosowanie ćwiczeń opartych na treningu wibracyjnym całego ciała, jest bezpieczne i skuteczne w redukcji stężenia HbA1c i glikemii, na czczo oraz sprzyja polepszeniu wyników, związanych z lipidami – czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego (tj.poziom cholesterolu, triglicerydów i wskaźnika aterogenności) [7].
Źródła;
-
- Tatoń J., Bernas M.Zespół metaboliczny – kontrowersje wokół akademickiej debaty i realiów praktyki klinicznej. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2008, tom 5, nr 1, s. 13–26
- Wyrzykowski B., Zdrojewski T., Sygnowska E., Biela U., Drygas W., Tykarski A., Kozakiewicz K. , Broda G. Epidemiologia zespołu metabolicznego w Polsce. Wyniki programu WOBASZ. Kardiologia Polska 2005;63:6 (supl. 4).
- Pacholczyk M., Ferenc T., Kowalski J.Zespół metaboliczny. Część II: Patogeneza zespołu metabolicznego i jego powikłań. Postepy Hig Med Dosw (online), 2008; tom 62: 543-558
- Chudyk A, Petrella RJ. Effects of exercise on cardiovascular risk factors in type 2 diabetes: a meta-analysis. Diabetes Care 2011;34(5):1228–37. Epub2011/04/29
- Rittweger J. Vibration as an exercise modality: how it may work, and what its potential might be. Eur J Appl Physiol 2010;108(5):877–904 [Epub 17.12.09]
- Ten Brinke R., Dekker N., de Groot M., Ikkersheim D. Lowering HbA1c in type 2 diabetics results in reduced risk of coronary heart disease and all-cause mortality. Prim Care Diabetes 2008;2(1):45–9
- del Pozo-Cruz B., Alfonso-Rosa R., del Pozo-Cruz J., Sa˜nudo B., Rogers M. Effects of a 12-wk whole-body vibration based intervention to improve type 2 diabetes. Maturitas 77 (2014) 52– 5
- http://www.fum.info.pl/esp/files/dyslipidemie.pdf
