Choć może się wydawać, że schorzenia kończyn górnych związane z wykonywaniem pracy zawodowej dotyczą przede wszystkim pracowników fizycznych, to również pracownicy biurowi skarżą się na różne dolegliwości. W artykule przedstawiamy najczęściej występujące schorzenia kończyn górnych wynikające z różnego typu pracy i wyjaśniamy, jak wibroterapia może pomóc osobom odczuwającym bóle w związku z tymi schorzeniami.
Schorzenia rąk mogące wynikać z wykonywanej pracy
Niezależnie od tego, czy wykonujemy pracę fizyczną czy biurową, każdy z nas w miejscu swojego zatrudnienia narażony jest na szereg czynników, które mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Problemem tym zajął się między innymi GUS, czyli Główny Urząd Statystyczny, który w 2021 roku opublikował raport dotyczący wypadków przy pracy i problemów zdrowotnych związanych z pracą.
Według danych sporządzonych przez GUS, czynnikami, które mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie fizyczne, w tym powodować schorzenia kończyn górnych, są przede wszystkim:
- powtarzające się ruchy dłoni i ramion,
- niewygodna, wymuszona pozycja ciała podczas pracy,
- wysiłek spowodowany przenoszeniem ciężkich przedmiotów,
- silne wibracje,
- upadki lub poślizgnięcia,
- materiały niebezpieczne, takie jak chemikalia czy pyły,
- użytkowanie w trakcie pracy pojazdów oraz maszyn i narzędzi ręcznych,
- a także wiele innych czynników.
Okazuje się, że wszystkie one prowadzić mogą do czasowych lub długotrwałych kontuzji lub nawet powodować nieodwracalne w skutkach zmiany lub schorzenia, z którymi pracownicy muszą borykać się przez całe życie.
Według danych GUS aż ponad 60 procent badanych wykazało, że w swoim miejscu pracy ma do czynienia z takimi właśnie czynnikami, a aż 24,5 procent osób potwierdziło, że w swojej pracy wykonuje powtarzające się ruchy dłoni lub ramion. Biorąc pod uwagę te ogromne liczby, trudno się dziwić, że każdego roku odnotowuje się coraz więcej kontuzji i przypadków schorzeń kończyn górnych.
Dolegliwości rąk u pracowników fizycznych
Szczególnie często schorzenia rąk zaobserwować można u pracowników fizycznych. Wśród badanych przez GUS na czynniki wpływające niekorzystnie na zdrowie narażonych było 70 procent mężczyzn i 60 procent kobiet. Największy odsetek tego typu czynników dotyczył takich branż jak: górnictwo i wydobywanie, rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybołówstwo oraz budownictwo, jednak należy podkreślić, że i w przypadku wielu innych prac fizycznych odsetek ten jest bardzo wysoki.
Problemy zdrowotne w obrębie szyi, barków oraz rąk znalazły się na drugim miejscu najczęściej występujących u pracowników problemów wynikających z wykonywanej pracy, tuż po problemach w obrębie pleców.
Wśród pracowników fizycznych szczególnie często pojawiają się różnego rodzaju kontuzje. Mogą być one spowodowane dźwiganiem ciężkich przedmiotów, zwłaszcza w branży budowlanej, wykonywaniem powtarzalnych ruchów, a także obsługą maszyn i narzędzi, szczególnie gdy odbywa się to w niedogodnych warunkach, wymagających od pracownika nienaturalnej, obciążającej pozycji ciała. Tego typu kontuzje mogą nawracać w przypadku osób, które po czasie rekonwalescencji powracają do wykonywania tego samego zajęcia. Mogą także prowadzić do wielu innych schorzeń i być nieodwracalne w skutkach.
Do jednych z najczęściej występujących chorób u pracowników fizycznych zaliczyć należy reumatoidalne zapalenie stawów. Choć jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym, nie należy wykluczyć, że wiele czynników zewnętrznych, takich jak na przykład rodzaj wykonywanej pracy, może mieć znaczący wpływ na przebieg choroby. W krajach skandynawskich przeprowadzono na ten temat badania, które wykazały, że pracownicy takich branż jak rolnictwo, włókniarstwo, fryzjerstwo oraz kosmetologia są bardziej niż inni narażeni na ryzyko zachorowania na RZS.
U pracowników fizycznych bardzo często zaobserwować można także różnego rodzaju choroby zwyrodnieniowe stawów. Ich przyczyną mogą być powtarzające się mikrourazy, które często w początkowej fazie bywają niezauważalne przez pacjentów lub po krótkim okresie bólu pracownik powraca do dotychczas wykonywanych czynności, dodatkowo obciążając chory staw. Prowadzi to do stopniowego niszczenia chrząstki stawowej, co w następstwie może powodować silne dolegliwości bólowe, sztywność w obrębie stawów lub mrowienie.
Rozmaite kontuzje u pracowników prowadzić mogą również do uszkodzenia pojedynczych lub wielu nerwów, a więc do neuropatii lub polineuropatii. Taki sam skutek może mieć także obsługa ciężkich maszyn lub narzędzi, które powodują silny ucisk na dany nerw. Neuropatie i polineuropatie objawiają się bólem, obrzękiem oraz drętwieniem kończyn górnych i nie należy ich lekceważyć, ponieważ mogą skutkować poważnymi zaburzeniami czucia, a nawet zanikiem mięśni.
Trzeba przy tym dodać, że choć schorzenia rąk wynikające z wykonywanej pracy mogą kojarzyć nam się przede wszystkim z ciężką pracą fizyczną, również pracownicy niewykonujący ciężkiej pracy fizycznej, ale na przykład pracujący w szkodliwych chemicznie warunkach, są narażeni na zachorowanie na neuropatię. Mogą ją bowiem powodować takie substancje jak rtęć, ołów lub arszenik.
Dolegliwości rąk u pracowników biurowych
Jedną z częściej występujących wśród pracowników biurowych chorób jest zespół cieśni nadgarstka. Bezpośrednią przyczyną schorzenia jest długotrwały ucisk nerwu pośrodkowego nadgarstka w wyniku powtarzających się czynności i dotyczy on najczęściej ręki dominującej. Choć dotyka głównie osoby po pięćdziesiątym roku życia, może pojawić się także znacznie wcześniej. Wśród pracowników biurowych zwykle ma związek z pisaniem na klawiaturze lub używaniem myszki komputerowej.
Dolegliwości bólowe lub drętwienie rąk często są bagatelizowane i tłumaczone na przykład przyjęciem niewłaściwej pozycji ciała. Tymczasem może być to pierwszy objaw schorzenia, które wymaga jak najszybszego wdrożenia środków zapobiegających dalszemu pogłębianiu dolegliwości.
Z pracy siedzącej wynikać mogą także różne inne dolegliwości bólowe, niekoniecznie związane z konkretną jednostką chorobową czy kontuzją, dlatego pracownicy biurowi nie powinni zapominać o tym, by choć kilka razy w ciągu dnia pracy przespacerować się, zmienić pozycję, a nawet, jeśli to możliwe, zastosować krótkie ćwiczenia rozciągające i pozwalające przywrócić ciału właściwą elastyczność.
Siedzący tryb życia i praca biurowa bardzo często prowadzą też do problemów z krążeniem krwi. Mogą one objawiać się w obrębie wielu części ciała, ale problemy z krążeniem obserwuje się zwłaszcza w obrębie kończyn górnych i dolnych.
Wibroterapia a schorzenia rąk u pracowników fizycznych i biurowych
Każde schorzenie wymaga zastosowania nieco innej metody leczenia. Wynika to zarówno z przyczyn, jak i stanu zaawansowania danej dolegliwości. Wiele schorzeń rąk u pracowników fizycznych i biurowych może mieć charakter przewlekły, jednak wdrożenie odpowiednio wcześnie właściwej terapii może znacznie zmniejszyć dolegliwości i poprawić codzienne funkcjonowanie.
Jedną z takich terapii, która rozwija się w dużym tempie i dzięki usprawnieniom technologicznym daje coraz lepsze rezultaty, jest wibroterapia. Działa ona na ludzki organizm za pomocą precyzyjnie obliczonych drgań mechanicznych, które mają korzystny wpływ zarówno na układ nerwowy, jak i mięśnie. Wibroterapia sprawdza się w przypadku wielu schorzeń rąk wynikających z wykonywanej pracy, takich jak kontuzje, reumatoidalne zapalenie stawów, neuropatie i polineuropatie czy zespół cieśni nadgarstka.
W celu dostosowania zabiegów wibroterapii do konkretnych potrzeb pacjentów firma Vitberg z Nowego Sącza opracowała specjalny Moduł Ręce, który ma na celu zwiększenie funkcjonowania kończyn górnych poprzez poprawę ruchomości stawów, rozluźnienie mięśni, zredukowanie ich napięcia, a także zwiększenie siły mięśniowej. Stanowi on kliniczne uzupełnienie Modułu Plecy.
Oprócz tego Moduł Ręce ma zastosowanie również przy problemach z krążeniem krwi, które tak często dotykają pracowników biurowych. Zalecany jest nie tylko w przypadku zmian, do których dochodzi w procesie starzenia, ale także w schorzeniach zwyrodnieniowych, będących następstwem różnych urazów mechanicznych. Jest szczególnie pomocny przy dość skomplikowanej terapii struktur nerwowych, na przykład w przypadku zespołu cieśni nadgarstka, a także uszkodzeń struktur ścięgnistych i stawowych. W Module Ręce wykorzystane zostało pasmo drgań 10-40 Hz, pomagające przywrócić właściwą sprawność kończyn górnych.
Bez względu jednak na rodzaj schorzenia i przyczynę jego wystąpienia, należy pamiętać, że już pierwsze sygnały bólowe czy inne dolegliwości w obrębie kończyny górnej, są właściwym czasem na zaczerpnięcie porady lekarskiej. Wiele schorzeń wymienionych w tym artykule może początkowo nie dawać żadnych objawów lub mogą one być bardzo nieznaczne. Tymczasem im szybciej wdroży się wibroterapię, tym większa jest szansa na choć częściowe zatrzymanie dolegliwości i jak najdłuższe cieszenie się odpowiednią sprawnością fizyczną.
Źródła:
Wypadki przy pracy i problemy zdrowotne związane z pracą, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, Gdańsk 2022.
Anna Jędryka-Góral, Elżbieta Łastowiecka (CIOP-PIB) Praca zawodowa a choroby reumatyczne [w:] „Bezpieczeństwo pracy”, nr 3, 2002.
The effect of 30 Hz vs. 50 Hz passive vibration and duration of vibration on skin blood flow in the arm. Maloney-Hinds C, Petrofsky JS, Zimmerman G. Med Sci Monit. 2008 Mar;14(3):CR112-6.
Vibratory stimulation increases and decreases the regional cerebral blood flow and oxidative metabolism: a positron emission tomography (PET) study. Seitz RJ, Roland PE. Acta Neurol Scand. 1992 Jul;86(1):60-7.
In Patients with Established RA, Positive Effects of a Randomised Three Month WBV Therapy Intervention on Functional Ability, Bone Mineral Density and Fatigue Are Sustained for up to Six Months. Prioreschi A, Makda MA, Tikly M, McVeigh JA. PLoS One. 2016 Apr 13;11(4):e0153470.
