Niwelowanie dyskomfortu, płynącego z bólu jest możliwe za pomocą kontr-stymulacji, w postaci mechanicznej wibracji - to naturalny sposób na walkę z bólem.
Naturalny sposób na walkę z bólem
Najpowszechniejszym sposobem zmagań z bólem jest aktualnie zażywanie środków farmakologicznych. Ale jest też alternatywny, naturalny sposób na walkę z bólem. Każdy z nas stosuje zabieg kontr-stymulacji, często nie będąc świadomym jej istnienia. W tym artykule dowiesz się, czy ten naturalny mechanizm można odtworzyć i wykorzystać do zdrowej walki z bólem.
Co to jest ból?
Według Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu (IASP), ból to ”subiektywnie przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne, powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę lub zagrażających ich uszkodzeniem”. Odczuwanie bólu jest przede wszystkim systemem zawiadamiającym o nieprawidłowościach oraz pozwalającym na wytworzenie odpowiednich form zachowania.
Niemniej jednak ból jest odczuciem subiektywnym, często niemierzalnym i nieporównywalnym. Dlatego jest nim wszystko to, co chory w ten sposób nazywa, bez względu na obiektywne objawy z nim związane.
Różne formy bólu
Ból towarzyszy ludziom na całym świecie, to stan zarówno fizyczny jak i psychiczny, uznany przez ekspertów za poważny problem zdrowotny a ból chroniczny niewiadomego pochodzenia, za chorobę . Jest reakcją systemu nerwowego na prowokujące impulsy. Zarówno osobnicze reakcje na nie jak i tolerancja występującego bólu są bardzo różne, mimo, że często wywołany jest on tymi samymi bodźcami.
Mechanizmy klinicznego bólu mięśni, takiego jak np. potocznie zwane „sztywny kark” czy „lumbago”, nadal pozostają̨ zagadką, chociaż to właśnie ten rodzaj bólu jest jednym z głównych powodów narzekań́ pacjentów, odwiedzających kliniki i szpitale. Często te osoby nie potrafią wskazać urazu inicjującego. Bóle mięśniowo szkieletowe są tak powszechne, iż przez niektórych uznawane są za normalną, oczywistą część życia. Według Debono i wsp. w przeglądzie EBM (medycyny opartej na faktach, dowodach) ból jest określony wprost jako najczęstsza przyczyna konsultacji medycznych.
Z bólem możesz radzić sobie sam/a
Najpowszechniejszym sposobem zmagań z bólem jest aktualnie zażywanie środków farmakologicznych. Ale jest też alternatywny sposób walki z bólem. Każdy z nas stosuje zabieg kontr-stymulacji, często nie będąc świadomym jej istnienia. Korzystamy z takowej np. podczas uderzenia się w palec, kiedy wymachujemy później szybko dłonią, czy opukując miejsce inne niż to, gdzie występuje ból, aby choć trochę sobie ulżyć w cierpieniu. Właśnie na podstawie podobnych doświadczeń dowiedziono, że niwelowanie dyskomfortu, płynącego z bólu jest możliwe za pomocą kontr-stymulacji, w postaci mechanicznej wibracji.
Początki wibrostymulacji
Doktorzy ze Szpitala Uniwersyteckiego Pensylwania w Filadelfii, Gammon i Star, jedni z pierwszych, którzy badali wpływ wibroterapii na ból, na podstawie opinii pacjentów dowiedli, iż jej częstotliwość na poziomie 50-60 Hz jest tą najbardziej skuteczną w znoszeniu bólu. Wykazali przy tym, że najlepsze efekty uzyskuje się, gdy bodziec wibracyjny stosowany jest dokładnie w miejscu występowania bólu. Wyniki powyższych badań nie tylko onieśmielały ale wyraźnie wskazywały nowy kierunek rehabilitacji.
Dokładnie 20 lat później, w 1984 roku, trzech naukowców z Instytutu Karolinska oraz Oddziału Fizjoterapii i Rehabilitacji Medycznej, Szpitala Karolinska w Sztokholmie, opublikowało badania, pt. „Łagodzenie dolegliwości bólowych z zastosowaniem stymulacji drganiami.” [Lundeberg 1984] Eksperyment był bardzo wnikliwy, a populacja badanych stanowiła dużą grupę. W badaniu wzięło udział 366 pacjentów, z których 129 cierpiało z powodu ostrych a 237 z powodu przewlekłych dolegliwości bólowych, wywołanych różnymi schorzeniami. Interesującym by fakt, że do badania przyjęto tylko pacjentów leczonych w ośrodkach fizykoterapii, w przychodniach medycznych, neurologicznych lub ortopedycznych, gdzie byli oni poddawani różnorodnym zabiegom leczniczym. Pacjenci zgodzili się wziąć udział w eksperymencie, gdyż w następstwie dotychczasowych terapii nastąpiło nieznaczne i niezadowalające złagodzenie dolegliwości. [Lundeberg 1984]
Naukowcy swoje badania przeprowadzali z wykorzystaniem aparatury emitującej wibrację o różnych amplitudach i częstotliwościach masażu oraz czasie ekspozycji. Badacze po przeprowadzonych badaniach zauważyli, że większość pacjentów najlepsze efekty przeciwbólowe odnotowywała, kiedy stosowano umiarkowany nacisk na powierzchnię ciała oraz wykorzystywana aparatura miała dużą powierzchnię leczniczą.
Publikacja naukowców ze Sztokholmu spotkała się z ogromnym zainteresowaniem środowisk naukowych, zajmujących się leczeniem bólu, z powodu wniosków, do jakich doprowadziły te badania.
Jak działa mechanizm przeciwbólowy wibracji
Dziś już wiadomo, że wibracja o ściśle określonych parametrach, aktywuje włókna czuciowe o dużej średnicy, wchodząc w interakcję z przesyłanymi impulsami na ścieżkach bólowych, co prowadzi do złagodzenia dolegliwości bólowych.
W 1965 Ronald Melzack przedstawił teorię zwaną Bramkową Teorią Bólu– teorię według której jeżeli na drodze impulsu bólowego znajduje się inny, silniejszy, ten pierwszy może nie dotrzeć do mózgu i zostać pominięty. Teorią tą można wyjaśnić zmniejszenie się bólu podczas masowania jednego miejsca na ciele i jego ustępowanie w drugim miejscu.
W 2014 dowiedziono, że wibracja umożliwia stymulację wrzecion mięśniowych i zwiększa ich czynności aferentne. Zarówno wibracja jak i prądy TENS redukują postrzeganie bólu poprzez mechanizm, o którym mowa w bramkowej teorii bólu. Prowadzi to do zwiększenia drugoplanowej aktywności oraz synchronizacji czynności układu motorycznego w mięśniach, poddanych wibracjom. [Imtiyaz i wsp. 2014 , s. 135]
Wibracja pobudza mechanoreceptory powierzchniowe skóry oraz mechanoreceptory czucia głębokiego, które są wrażliwe na stymulację drganiami. Do receptorów wysoce wrażliwych na drgania należą̨ ciałka blaszkowate oraz zakończenia pierścieniowato-spiralne wrzecion mięśniowych. Uśmierzenie bólu jest wynikiem aktywacji ciałek blaszkowatych w tkance łącznej, więzadłach lub stawach oraz zakończeniach pierścieniowato-spiralnych wrzecion mięśniowych. Aktywacja innych receptorów w skórze, tkankach podskórnych oraz kościach także może mieć́ wpływ na odczucie ulgi w bólu. {Lundeberg 1984}.
Innym następstwem stosowania stymulacji drganiami jest osłabienie pobudliwości neuronów ruchowych, unerwiających mięsień antagonistyczny, na drodze hamowania zwrotnego. Zjawisko to może tłumaczyć́ odczuwanie ulgi przez pacjentów, u których terapię wibracyjną zastosowano na mięsień antagonistyczny do umiejscowienia bólu. Co ciekawe, stymulacja drganiami trwająca 30-45 minut regularnie, może powodować zaczerwienienie skóry oraz uczucie ciepła w obszarze poddawanym stymulacji. Nie można zatem wykluczyć́, iż̇ efekt osłabienia bólu może być po części spowodowany reakcją autonomiczną.
Praktyczna aplikacja wibracji w działaniu przeciwbólowym
Badania prowadzone przez zespoły naukowców miały również ogromny wpływ na zaprojektowanie elementów wykonawczych, powierzchni aplikacyjnych oraz oprogramowania sterującego Rehabilitacyjnego Aparatu Masującego Vitberg+. Mało tego stała się również początkiem poszukiwań nowych metod aplikacji bodźca wibracyjnego, czego efektem jest opracowane przez Dział Badawczo-Rozwojowy Vitberg, Systemu Kierowanych Oscylacji Terapeutycznych SKOT. Po raz pierwszy w historii treningu wibracyjnego mamy możliwość korzystania z wibracji ogólnych i wibracji miejscowych jednocześnie a skutki terapeutyczne takiego rozwiązania są nie do przecenienia szczególnie w walce z bólem. Bezpieczeństwo użytkowania i konsekwencja sterowania z wykorzystaniem Systemu Kierowanych Oscylacji Terapeutycznych SKOT pozwalają wykorzystywać RAM Vitberg+ w leczeniu domowym.
Źródła:
- Caring for Patients With Chronic Pain: Pearls and Pitfalls David J. Debono, MD; Laura J. Hoeksema, MD, MPH; Raymond D. Hobbs, MD; The Journal of the American Osteopathic Association, August 2013, Vol. 113, 620-627
- Adam Cash: Psychologia dla bystrzaków. Septem, 2007, s. 71. ISBN 978-83-246-1231-4.
