Podstępna i najczęściej występująca choroba cywilizacyjna. Rozwijająca się długo i cicho, bezobjawowo, złośliwie postępuje by wreszcie dać o sobie znać. Ten „skryty morderca” to miażdżyca.
Czym jest miażdżyca?
Miażdżyca to stwardnienie czyli sklerotyzacja naczyń krwionośnych, szczególnie tętniczych i w konsekwencji ich zwężenie. Choroba dotyczy zarówno naczyń obwodowych jak i wieńcowych. Do czego doprowadza to niebezpieczne i postępujące zjawisko zwężania naczyń krwionośnych? Do udarów mózgu oraz zawałów serca, które są najczęstszą przyczyną zgonów we współczesnym świecie.
Przyczyny i objawy Miażdżycy
Do przyczyn miażdżycy zaliczyć można zarówno czynniki niemodyfikowalne, niezależne od człowieka, do których zaliczymy:
- czynniki genetyczne;
- wiek – procesy sklerotyzacji zwykle szybciej postępują u mężczyzn po 45 roku życia a u kobiet po okresie menopauzy; oraz czynniki modyfikowalne czyli takie, na które możemy wpłynąć:
- wysokie stężenie cholesterolu;
- nadciśnienie tętnicze;
- nadwaga i otyłość;
- cukrzyca;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- mała aktywność fizyczna;
- palenie tytoniu i niehigieniczny tryb życia [2].
Najczęstszymi objawami, wskazującymi i sugerującymi zmiany miażdżycowe to: zmęczenie, nawet podczas niezbyt intensywnego wysiłku, częste uczucie duszności, zadyszka, problemy z koncentracją, roztargnienie, słaba pamięć, ból nóg a w szczególności łydek po mało intensywnym wysiłku.
W jaki sposób rozwija się miażdżyca?
Miażdżyca to przewlekła choroba, której główną cechą są złożone zmiany, polegające na stwardnieniu i zwężeniu naczyń krwionośnych. Uszkodzenie śródbłonka prowadzi do tworzenia się tzw. blaszki miażdżycowej, którą tworzą cholesterol oraz komórki zapalne pochodzące z krwi, gromadzące się w uszkodzonej ścianie naczynia. Groźne są wszystkie postacie tej choroby, ponieważ gdy naczynia krwionośne nie dostarczają krwi do tkanek, te mogą ulec obumarciu, tak dzieje się w przypadku udaru mózgu lub serca, popularnie zwanego zawałem [6].
Udar, zawał, miażdżyca. Czy można im jakoś zapobiec?
W promocji zdrowia i prewencji chorób miażdżycowych zaleca się rzucenie palenia tytoniu, stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety i oraz prowadzenie codziennej, systematycznej, dostosowanej do wieku i możliwości aktywności fizycznej. Wiele osób słyszało o złotej zasadzie 10 000 kroków dziennie. Podczas gdy naukowcy są zwykle nieufni co do okrągłych liczb, istnieją pewne udokumentowane dane, które potwierdzają tę wartość. W 2000 r. japoński zespół badaczy, udowodnił wpływ chodzenia 10 000 kroków dziennie na obniżenie ciśnienia krwi u mężczyzn z nadciśnieniem. Inne badania wykazały wpływ 10 000 kroków na zmniejszone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, ogólnie lepsze samopoczucie psychiczne, utratę masy ciała i lepszy skład ciała [7,8,9,10]. Łatwo powiedzieć trudniej zrobić.
A jak pomóc pacjentom, którzy z różnych powodów nie mogą być aktywni? Jak pomóc tym, którzy cierpią z powodu przykrych objawów miażdżycy?
Okazuje się, że bardzo obiecującą i skuteczną metodą jest trening wibracyjny. Zobacz jak poradzić sobie z bólem kolana.
Miażdżyca, a trening wibracyjny
Jak dowiodły badania, wibracja poprawia krążenie obwodowe, poprawia drenaż żylny i limfatyczny. Stewart i wsp. ze stanu Nowy Jork, przeprowadzili badania wpływu wibroterapii na przepływ krwi u kobiet w wieku 46-63 lat [11].
Wyniki były jednoznaczne – “Wibroterapia podeszwowej części stóp, poprawia przepływ w kończynach dolnych u kobiet w okresie okołomenopauzalnym” oraz ”Wibracje o częstotliwości 15Hz-45Hz strony podeszwowej stopy, służą znacznemu wzrostowi obwodowego i systemowego przepływu krwi ”[11].
Ciekawe i jednocześnie bardzo obiecujące badania zrealizowali w 2012 roku dr A. Hoffmann i I.H. Gil. Przeprowadzone przez nich eksperymenty wykazały, iż stosowana zewnętrznie wibracja 50 Hz ułatwia rozpuszczanie skrzepów krwi in vitro. Hoffmann dowiódł, że “Łagodny masaż wibracyjny o niskiej częstotliwości może być stosowany zewnętrznie na czaszkę i/lub szyję pacjentów, jako dodatek do terapii…w przypadku leczenia ostrego udaru niedokrwiennego”. Ponadto masaż wibracyjny mógłby być również stosowany w leczeniu ostrej zatorowości płucnej lub ostrej zakrzepicy tętnic obwodowych” [12].
Można zatem uznać wibrację, jako kolejny dodatkowy, ale przede wszystkim bezpieczny i niekolidujący z innymi formami terapii sposób postępowania u osób z miażdżycą i innymi schorzeniami, wynikającymi z upośledzonej pracy układu krążenia.
Wibracja zatem z bardzo dobrym efektem może uzupełniać, a w niektórych przypadkach nawet zastępować ruch w chorobach układu krążenia, dlatego nazywana jest TRENINGIEM WIBRACYJNYM [13].
Miażdżyca – ból wieńcowy
Jeżeli miażdżyca dotyczy jednej z tętnic wieńcowych, zaopatrujących w krew mięsień sercowy, to mówimy o chorobie wieńcowej. Blaszki miażdżycowe prowadzą do zwężenia, a nawet zamknięcia tętnic wieńcowych, co objawia się bólem wieńcowym, występującym zazwyczaj podczas wysiłku i szybko ustępującym po jego zaprzestaniu. Typowy ból wieńcowy to ból w klatce piersiowej – odczuwany za mostkiem, może promieniować do szyi, żuchwy, lewego barku, lewego ramienia (i dalej zwykle wzdłuż nerwu łokciowego do nadgarstka i palców ręki). Ból jest wywoływany przez wysiłek fizyczny, stres emocjonalny, ustępuje w spoczynku – zwykle trwa kilka minut.
Miażdżyca – chromanie przestankowe
Miażdżyca rozwijająca się w tętnicy, objawia się bólem mięśni podudzia (łydek), pojawiającym się w czasie marszu lub biegu. Objaw ten nazywa się chromaniem przestankowym. Ból występuje z dość stałą regularnością po wykonaniu określonej pracy mięśniowej, czyli przejściu określonego dystansu. Ból (niekiedy odczuwany jako zdrętwienie, zesztywnienie mięśni) zmusza chorego do zatrzymania się i ustępuje samoistnie po kilkudziesięciu sekundach lub kilku minutach odpoczynku. Ból występuje częściej przy wchodzeniu pod górę niż przy schodzeniu. Najczęściej lokalizuje się w mięśniach łydki.
Zapobieganie miażdżycy
Wczesne wprowadzenie działań profilaktycznych oraz codzienna, systematyczna aktywność fizyczna pozwoli zmniejszyć ryzyko choroby i zminimalizować jej ewentualne skutki. Od zawsze wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć!
Źródła:
[1] Cierniak-Piotrowska M., Marciniak, G., Stańczak, J. (2015). Główny Urząd Statystyczny. Rozdział 5. Statystyka zgonów i umieralności z powodu choroby układu krążenia. Strzelecki, Z. Szymborski, J. Zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia a sytuacja demograficzna Polski, Rządowa Rada Warszawa (2018, 2 lutego). Pozyskano z http://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej/ LINK
[2] Kokot, F. (2004). Choroby wewnętrzne. Warszawa: PZWL.
[3] Wróblewski, T., Miechowiecka, N. (1993) Patologia. Warszawa: PZWL.
[4] (2018, 12 lutego). Pozyskano z: URL: www.niepełnosprawni.pl.
[5] (2018, 12 lutego). Pozyskano z: URL: www.poradnikzdrowie.pl.
[6] (2018, 13 lutego). Pozyskano z: URL: http://zawalserca.net/miazdzyca/
[7] (2018, 13 lutego). Pozyskano z: http://time.com/4745061/how-many-steps-walking/
[8] Iwane, M., Arita, M., Tomimoto, S., Satani, O., Matsumoto, M., Miyashita, K., Nishio, I., (2000). Walking 10,000 steps/day or more reduces blood pressure and sympathetic nerve activity in mild essential hypertension. Hypertens Res. 23. 6: 573-80. LINK
[9] Murtagh, E.M., Murphy, M.H., Boone-Heinonen, J. (2010). Walking – the first steps in cardiovascular disease prevention. Current opinion in cardiology.25.5:490-496. LINK
[10] Kaplan, H., Thompson, R., Trumble, B.et.al. (2017). Coronary atherosclerosis in indigenous South American Tsimane: a cross-sectional cohort study. Lancer. 29.4. doi: 10.1016/S0140-6736(17)30752-3. Elsevier Ltd. LINK
[11] Stewart, J., Karman, C., Montgomery, L., McLeod, K., (2004). Plantar vibration improves leg fluid flow in perimenopausal women. American Journal of Physiology. Regulatory, integrative and comparative physiology, 288.2:623–9. LINK
[12] Hoffmann, A., Gil, l.H. (2012). Externally Applied Vibration at 50 Hz Facilitates Dissolution of Blood Clots In-Vitro. Am. J. Biomed. Sci. 4: 274–84. LINK
[13] Opara., J., Mehlich. K,, Szwejkowski, W., (2010). Masaż wibracyjny dla wspomagania treningu sportowego i fizjoterapii. Fizjoterapia.18.1: 616 LINK
[14] (Warszawa 2017) Pozyskano z URL: normy-zywienia-dla-populacji-polski-2017937.pdf
