Zwyrodnienia kolan to powszechne schorzenie ortopedyczne, które dotyka miliony ludzi na całym świecie. Choć zwyrodnienia te są często kojarzone z procesem starzenia się, mogą występować również u młodszych osób z różnych przyczyn. W tym artykule omówimy przyczyny, objawy oraz dostępne metody leczenia zwyrodnień kolan.
Przyczyny zwyrodnień kolan
Przyczyny zwyrodnień stawów kolanowych są bardzo zróżnicowane. Mogą być spowodowane jednym czynnikiem lub wieloma na raz. Proces starzenia się organizmu jest jedną z głównych przyczyn zwyrodnień kolan. W miarę upływu czasu chrząstka stawowa, która chroni kości przed ścieraniem się, może ulegać zużyciu i zmniejszeniu swojej elastyczności. Kolejną przyczyną są nadmiarowe kilogramy. Nadwaga i otyłość to kluczowe czynniki ryzyka zwyrodnień kolan. Dodatkowe obciążenie stawów kolanowych może prowadzić do przyspieszonego zużycia chrząstki stawowej. U młodszych osób często powodem zwyrodnień kolan są urazy. Wskazuje się tu na urazy sportowe, wypadki samochodowe lub inne urazy stawów kolanowych mogą uszkodzić chrząstkę stawową i prowadzić do zwyrodnień. Skłonność do zwyrodnień kolan może być dziedziczna. Jeśli w rodzinie występowały przypadki tego schorzenia, istnieje większe ryzyko jego wystąpienia u potomstwa.
Objawy zwyrodnień kolan
Objawy zwyrodnień kolan mogą być różne w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia. Oto niektóre z najczęstszych objawów:
- Ból: Ból w okolicach kolan jest jednym z najbardziej dokuczliwych objawów zwyrodnień. Może być umiarkowany lub silny i występować zarówno podczas aktywności fizycznej, jak i w spoczynku.
- Sztywność: Osoby ze zwyrodnieniami kolan często doświadczają sztywności stawów, szczególnie po dłuższym okresie spoczynku.
- Ograniczona ruchomość: Zmniejszona zdolność do zginania i prostowania stawów kolanowych to kolejny charakterystyczny objaw zwyrodnień.
- Trzeszczenie lub trzeszczenie w stawie: Dźwięki takie jak trzeszczenie lub trzeszczenie w stawie kolanowym mogą towarzyszyć ruchowi i są często oznaką uszkodzenia chrząstki stawowej.
Metody leczenia zwyrodnień kolan
Leczenie zwyrodnień kolan zależy od stopnia zaawansowania schorzenia i indywidualnych potrzeb pacjenta. Oto kilka powszechnie stosowanych metod leczenia:
- Terapia fizykalna: Terapie z zakresu fizykoterapii w tym wibroterapia mogą pomóc we wzmocnieniu mięśni wokół stawu kolanowego i poprawie zakresu ruchu, co może przynieść ulgę w przypadku zwyrodnień.
- Leki przeciwbólowe: Leki przeciwbólowe, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), mogą pomóc w łagodzeniu bólu i zapalenia.
- Iniekcje sterydowe: Iniekcje sterydowe w staw kolanowy mogą pomóc w redukcji stanu zapalnego i bólu.
- Suplementy i dieta: Niektóre suplementy, takie jak glukozamina i chondroityna, mogą wspomagać zdrowie stawów. Zdrowa dieta i utrzymywanie prawidłowej masy ciała również odgrywają istotną rolę.
- Chirurgia: W przypadkach zaawansowanych zwyrodnień kolan, może być konieczna operacja, takie jak artroskopia, wymiana stawu kolanowego lub osteotomia.
Choroba zwyrodnieniowa
Choroba zwyrodnieniowa stawów (OA) jest jedną z najczęściej rejestrowanych chorób w praktyce klinicznej. Terapia wibracyjna jest stosowana w leczeniu tej choroby.
W badaniu przeprowadzonym w latach 2019-2021 wzięły udział łącznie 32 osoby, podzielone na dwie grupy. Do grupy leczonej wibroterapią włączono 16 pacjentów. Grupa kontrolna (bez winoterapii) również liczyła 16 osób. Wiek osób włączonych do badania wahał się od 42 do 79 lat (średnia 64,28 lat), ich średnia masa ciała wynosiła 82,18 kg, a wysokość ciała 1,62 m. U pacjentów włączonych do badania zdiagnozowano zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych. Zaawansowanie zmian zwyrodnieniowych oceniał specjalista z zakresu ortopedii i traumatologii narządu ruchu. Do analizy wzięto pod uwagę staw kolanowy, który charakteryzował się większym stopniem zaawansowania zmian zwyrodnieniowych.
Wykorzystanie wibroterapii w badaniu
Terapię wibracyjną przeprowadzono za pomocą urządzenia medycznego Vitberg (poprzedni model serii Vitberg Recovery System). Badani uczestniczyli w 3-tygodniowym cyklu wibroterapii lub terapii pozorowanej, trwającym około 60 minut każdy, w pozycji półleżącej (2 zabiegi po 30 minut). Zabiegi wibroterapii były wykonywane w liczbie 15, podzielonych na 3 serie zabiegów, przez 3 tygodnie (5 zabiegów w ciągu kolejnych 5 dni zabiegowych), raz dziennie i obejmowały oba stawy kolanowe.
Wyniki badań
Po 3 tygodniach (15 sesji) terapii wibracyjnej odnotowano zmniejszenie odczuwania bólu i poprawę ruchomości. Odnotowano bardziej znaczącą poprawę w grupie terapii wibracyjnej niż w grupie kontrolnej w łagodzeniu bólu w skali, zgięciach kolana podczas ostatniej sesji. Wynik KOOS ze wskaźnikiem bólu, objawami, czynnościami życia codziennego, funkcjonowaniem w sporcie i rekreacji oraz jakością życia związaną z kolanem poprawił się bardziej w grupie terapii wibracyjnej niż w grupie kontrolnej. Efekty utrzymywały się do 4 tygodni w grupie wibracyjnej. Nie odnotowano żadnych zdarzeń niepożądanych.
Jak działa wibroterapia
Wibroterapia wykorzystuje drgania o odpowiednich parametrach do stymulacji tkanek i mięśni w okolicach stawów. W przypadku zwyrodnień stawów kolanowych wibroterapia może przynieść wiele korzyści. Wibracje stymulują krążenie krwi w okolicach stawów kolanowych. To może dostarczyć więcej tlenu i składników odżywczych do uszkodzonych tkanek, co pomaga w procesie gojenia się i regeneracji chrząstki stawowej. Wibroterapia może pomóc w zwiększeniu siły mięśni wokół stawów kolanowych. Silniejsze mięśnie mogą pomóc w stabilizacji stawów, co jest istotne w przypadku zwyrodnień, ponieważ słabe mięśnie mogą prowadzić do dodatkowego obciążenia stawów. Dodatkowo wibroterapia wpływa na receptory bólu i zmniejsza odczuwany ból. To może pomóc pacjentom z zwyrodnień kolanowych w zmniejszeniu dyskomfortu i poprawieniu jakości życia. Odpowiednio zastosowane wibracje pomagają w rozluźnieniu mięśni i stymulacji stawów, co może prowadzić do zwiększenia zakresu ruchu w stawach kolanowych. To może być szczególnie korzystne dla osób, które doświadczają sztywności stawów. Badania wskazują, że wibroterapia ogranicza stany zapalne. Odpowiednie wibracje pomagają w redukcji stanów zapalnych w stawach kolanowych. W przypadku zwyrodnień, stan zapalny może przyczyniać się do uszkodzenia chrząstki stawowej, dlatego redukcja zapalenia jest istotna. Wibroterapia może przyspieszyć proces gojenia się uszkodzonych tkanek w okolicach stawów kolanowych. Pomaga to pacjentom powrócić do aktywności fizycznej i codziennych czynności szybciej. Dzięki korzystnemu wpływowi na ból i stan zapalny, wibroterapia może pomóc w ograniczeniu konieczności stosowania leków przeciwbólowych.
Dane z opisywanego badania wykazały, że stosowanie wibracji o zmiennej częstotliwości i niskiej amplitudzie u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego jest bezpieczną i skuteczną terapią. Co należy podkreślić: już 3 tygodnie zabiegów pozwoliło na odczuwanie ulgi przez minimum 1 miesiąc! Ważne, żeby wibroterapię stosować systematycznie, aby przeciwdziałać zwyrodnieniom. Zwyrodnienia kolan to schorzenie, które może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjentów. Istotne jest wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie tego schorzenia, aby minimalizować ból, przywrócić ruchomość i zapobiec dalszemu postępowi zwyrodnień. Osoby cierpiące na ból lub inne objawy związane z kolanami powinny skonsultować się z lekarzem, który może zalecić odpowiednią terapię.
Na podstawie:
Pasterczyk-Szczurek A, Golec J, Golec E. Effect of low-magnitude, variable-frequency vibration therapy on pain threshold levels and mobility in adults with moderate knee osteoarthritis-randomized controlled trial. BMC Musculoskelet Disord. 2023 Apr 13;24(1):287. doi: 10.1186/s12891-023-06334-9. PMID: 37055733; PMCID: PMC10099927.
