Czym jest kinezyterapia

Jedną z dziedzin fizjoterapii jest kinezyterapia (gr. kinesis – ruch), inaczej zwana terapią ruchową, czyli najprościej mówiąc jest to leczenie ruchem. Łączy ze sobą wszystkie formy ćwiczeń: biernych, czynnych, oddechowych, izometrycznych, ćwiczeń z przyrządami lub bez. Do kinezyterapii zaliczamy również terapię manualną. Są to metody rehabilitacyjne, w których terapeuta wykorzystuje specjalne chwyty i techniki, które pozwalają uwolnić napięcia powstałe w ciele pacjenta. Kinezyterapia wpływa na cały organizm pacjenta oraz na wszystkie narządy ruchu.

Kiedy warto zastosować kinezyterapię

Głównym zadaniem kinezyterapii jest przywrócenie maksymalnej sprawności ruchowej i funkcjonalnej osobie sprzed urazu czy choroby oraz niedopuszczanie do pogłębiania się dysfunkcji ruchowych, wynikających z różnych schorzeń. 

Kinezyterapia może być stosowana w leczeniu wielu schorzeń, w tym: chorób neurologicznych, w przypadku dolegliwości bólowych ze strony układu mięśniowo-szkieletowego, chorób układu krążenia, a także w rehabilitacji po urazach i po zabiegach operacyjnych. Zabiegi kinezyterapii są szeroko wykorzystywane w zespołach bólowych kręgosłupa oraz jako profilaktyka osteoporozy. Kinezyterapia kręgosłupa ma działanie miejscowe, ale równocześnie wpływa na cały organizm. Gimnastykę leczniczą stosuje się także, kiedy chcemy wpłynąć na poprawę wydolności organizmu. Ćwiczenia powinny być dostosowane indywidualnie do potrzeb danego pacjenta i powinny być wykonywane pod okiem fizjoterapeuty. 

Kinezyterapia cele

Dobrze dobrana kinezyterapia może przynieść wiele korzyści dla naszego zdrowia i narządu ruchu. Główne efekty kinezyterapii obejmują:

1. Poprawę funkcji ruchowej – kinezyterapia pomaga przywrócić normalną funkcję ruchową poprzez wzmacnianie mięśni, zwiększenie zakresu ruchu w stawach i poprawę koordynacji.
2. Redukcję bólu – poprzez kinezyterapię można zmniejszyć dolegliwości bólowe związane z różnymi chorobami i urazami. Ćwiczenia fizyczne takie jak rozciąganie, wzmacnianie i masaż mogą pomóc zmniejszyć napięcie mięśniowe i zredukować ból.
3. Poprawę równowagi i koordynacji – kinezyterapia może pomóc poprawić równowagę i koordynację szczególnie u osób starszych lub z chorobami neurologicznymi.
4. Wzmacnianie układu sercowo-naczyniowego – ćwiczenia aerobowe wykonywane w ramach kinezyterapii mogą poprawić wydolność układu sercowo-naczyniowego, co jest szczególnie ważne dla osób z chorobami układu krążenia.
5. Poprawę samopoczucia i jakości życia – regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych może wpłynąć pozytywnie na samopoczucie i jakość życia poprzez zmniejszenie objawów chorób i poprawę zdolności do wykonywania codziennych czynności.
6. Przyspieszenie procesu rehabilitacji – kinezyterapia jest ważnym elementem rehabilitacji po urazach i operacjach ponieważ pomaga przywrócić normalną funkcję ruchową i zmniejszyć dolegliwości bólowe.

Kinezyterapia o działaniu ogólnym i miejscowym

Kinezyterapię możemy podzielić ze względu na obszar działania – jest to działanie ogólne oraz miejscowe.

Do działań ogólnych możemy zaliczyć takie formy, jak:

• ćwiczenia ogólnokondycyjne i ogólnorozwojowe
• ćwiczenia w wodzie
• gimnastyka
• ćwiczenia relaksacyjne

Kinezyterapia o działaniu miejscowym obejmuje m.in.:

• ćwiczenia bierne
• ćwiczenia czynne wolne, czynne z oporem
• ćwiczenia samowspomagane
• ćwiczenia izometryczne
• ćwiczenia synergistyczne
• ćwiczenia oddechowe

Na czym polega fizykoterapia

Fizykoterapia to dział fizjoterapii, który w celach leczniczych wykorzystuje różne bodźce fizykalne, takie jak np światło, prąd elektryczny czy temperatury zimne lub wysokie. Czynniki te mogą być pochodzenia naturalnego (jak np promieniowanie słoneczne) lub pochodzące ze specjalistycznych urządzeń, jak np w przypadku zabiegów prądowych. 

Podział zabiegów fizykoterapeutycznych

Zabiegi fizykoterapeutyczne możemy podzielić na kategorie, ze względu na wykorzystywane bodźce terapeutyczne:

Elektroterapia – to dział fizykoterapii, który wykorzystuje prądy elektryczne o niskiej i średniej częstotliwości. Stosowana jest głównie w celu redukcji bólu oraz pobudzenia napięcia mięśni, np w sytuacji zaniku mięśni przy porażeniu wiotkim, a także w chorobach zwyrodnieniowych oraz wspierająco w sytuacjach złamania kości (zwłaszcza trudno gojących się).

Termoterapia – wykorzystuje się tutaj leczenie ciepłymi lub zimnymi temperaturami. Jest to metoda lecznicza stosowana od wieków i wciąż bardzo popularna, ponieważ jest prosta i skuteczna, z powodzeniem może być stosowana również w warunkach domowych. Przyjęta jest ogólna zasada, że leczenie zimnem jest stosowane najczęściej w stanach ostrych i podostrych, świeżych kontuzjach czy urazach, natomiast leczenie ciepłem zazwyczaj stosowane jest w stanach przewlekłych, przy permanentnym napięciu mięśniowym. Terapie ciepłem są również bardzo często zalecane przed zabiegami z masażu, terapią manualną czy ćwiczeniami.

Światłolecznictwo – to dział fizykoterapii, który wykorzystuje w celach terapeutycznych światło podczerwone (IR), widzialne i nadfioletowe (UV). Światło podczerwone najczęściej stosuje się ,podobnie jak ciepłolecznictwo, w podostrych i przewlekłych stanach chorobowych stawów oraz tkanek okołostawowych, w zespołach bólowych i nerwobólach. Zaleca się także stosowanie światła IR przed masażem w celu rozgrzania i przygotowania tkanek.

Światło UV ma nieco inne zastosowanie. Promienie UV powodują m.in wzrost produkcji białych krwinek i dzięki temu mogą być wykorzystywane w przypadku trudno gojących się ran, owrzodzeń czy odleżyn. Często są również zalecane osobom cierpiącym na łuszczycę czy trądzik pospolity.

Laseroterapia – wykorzystuje profesjonalne urządzenia medyczne emitujące skupioną wiązkę światła. Najczęściej ten rodzaj terapii jest wykorzystywany przy trudno gojących się ranach i owrzodzeniach, przewlekłych stanach zapalnych, chorobie zwyrodnieniowej. Zabiegi laserowe są również bardzo powszechnie stosowane w okulistyce czy medycynie estetycznej. 

Balneoterapia – jest gałęzią fizykoterapii i bazuje na naturalnych czynnikach terapeutycznych występujących w przyrodzie. Wykorzystuje dobroczynne działanie wody mineralnej, błota oraz innych naturalnych substancji mineralnych, takich jak sole, gazy czy borowina, w celu łagodzenia różnego rodzaju dolegliwości zdrowotnych.

Balneoterapia jest stosowana w leczeniu schorzeń ortopedycznych, takich jak bóle kręgosłupa, stawów czy mięśni, a także w przypadku chorób reumatycznych, takich jak artretyzm czy zapalenie stawów. Dodatkowo, balneoterapia może pomóc w łagodzeniu objawów chorób skóry, takich jak łuszczyca czy egzema, a także w redukcji stresu i poprawie samopoczucia.

Pole magnetyczne – zabieg z wykorzystaniem pola magnetycznego, zwany również terapią magnetyczną, polega na zastosowaniu pola magnetycznego o odpowiedniej częstotliwości i intensywności w celu leczenia różnego rodzaju schorzeń.

Wskazania do zabiegu z wykorzystaniem pola magnetycznego obejmują: choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, utrudnione zrosty kostne, obrzęki wywołane stanami zapalnymi układu mięśniowo-szkieletowego, regeneracja mięśni po urazach sportowych. 

Istnieją przeciwwskazania do stosowania tego zabiegu, a są to m. in. elektroniczne implanty, takie jak np. rozrusznik serca.

Ultradźwięki (ultrasonografia, UD) –  wykorzystanie ultradźwięków w rehabilitacji, to jeden z popularnych zabiegów stosowanych przez fizjoterapeutów. Ultradźwięki to fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, które są przesyłane przez głowicę ultrasonograficzną na skórę pacjenta. W tkankach organizmu fale ultradźwiękowe powodują drgania, co może mieć korzystny wpływ na procesy regeneracyjne i lecznicze. Zastosowanie ultradźwięków w rehabilitacji ma na celu przyspieszenie procesu gojenia się tkanek, zmniejszenie bólu, redukcję stanów zapalnych, poprawę elastyczności tkanek miękkich i zwiększenie zakresu ruchu. Ultradźwięki mogą być stosowane przy leczeniu różnego rodzaju urazów, takich jak skręcenia, zwichnięcia, bóle stawów, a także w przypadku chorób zwyrodnieniowych stawów.

Wibroterapia – jest bezpieczną i nieinwazyjną formą terapii, która wykorzystuje bodziec jakim jest wibracja, czyli drgania. Drgania te są przenoszone na ciało pacjenta za pośrednictwem platform do wibroterapii, mat wibracyjnych, czy foteli do wibroterapii. W sytuacji wyboru odpowiedniego sprzętu zalecamy szczególną roztropność, ponieważ nie wszystkie sprzęty, które generują wibrację, będą urządzeniami leczniczymi. Jak ze wszystkimi innymi zabiegami – tylko dobranie odpowiednich parametrów, (w tym wypadku częstotliwość, amplituda i czas trwania zabiegu), może dać gwarancję pozytywnych efektów leczniczych. 

Warto w tym miejscu wspomnieć o polskiej firmie Vitberg, która jest czołowym producentem Aparatów do wibroterapii a produkty te są certyfikowanymi wyrobami leczniczymi.

Terapie łączone

Skuteczna fizjoterapia polega na zastosowaniu odpowiednich technik terapeutycznych i ćwiczeń, które pomagają poprawić funkcję ruchową i zmniejszyć ból u pacjentów.  

Dobór odpowiedniej fizjoterapii powinien być oparty na indywidualnym podejściu do każdego pacjenta i jego potrzeb. Fizjoterapeuta powinien przeprowadzić szczegółową ocenę stanu pacjenta, w tym analizę jego historii medycznej, objawów, poziomu aktywności i celów terapeutycznych. Na podstawie tych informacji fizjoterapeuta może zaplanować odpowiednią terapię. 

Aby fizjoterapia przyniosła oczekiwane efekty, ważne jest stosowanie różnych technik terapeutycznych, takich jak masaż, ćwiczenia terapeutyczne, elektrostymulacja, krioterapia, laseroterapia czy też terapia manualna. Fizjoterapeuta powinien wykorzystać odpowiednie techniki, aby dostosować terapię do indywidualnych potrzeb pacjenta i osiągnąć najlepsze wyniki.

Ważne jest również, aby pacjent był zaangażowany w proces fizjoterapii i wykonywał zalecone ćwiczenia i terapię w domu. Współpraca między fizjoterapeutą a pacjentem jest kluczowa dla osiągnięcia najlepszych efektów terapeutycznych.

Połączenie kinezy i fizykoterapii

Kompleksowa fizjoterapia, która będzie maksymalnie skuteczna (w danym przypadku) powinna łączyć zarówno zabiegi fizykalne jak i odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne. 

Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek dotyczących łączenia kinezy i fizykoterapii:

• Stosowanie termoterapii: Termoterapia to technika fizykoterapeutyczna, która polega na stosowaniu ciepła lub zimna do obszaru leczniczego w celu zmniejszenia bólu, poprawy ukrwienia i zmniejszenia stanu zapalnego. Może być stosowana przed ćwiczeniami kinezyterapeutycznymi, aby poprawić ich skuteczność.
• Zastosowanie elektrostymulacji mięśni: Elektrostymulacja mięśni jest techniką fizykoterapeutyczną, która polega na stosowaniu prądu elektrycznego do pobudzania mięśni do skurczu. Może być stosowana jako dodatkowe narzędzie przy ćwiczeniach kinezyterapeutycznych, aby wzmocnić mięśnie i poprawić ich funkcję.
• Integracja ćwiczeń izometrycznych i dynamicznych: Ćwiczenia izometryczne polegają na utrzymywaniu napięcia mięśniowego bez ruchu, a ćwiczenia dynamiczne obejmują ruchy mięśniowe. Połączenie tych dwóch rodzajów ćwiczeń może pomóc w zwiększeniu siły mięśniowej i poprawie ruchomości stawów.

Bibliografia:

1. https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/fizjoterapia/kinezyterapia/129365,kinezyterapia
2. https://bitmed.pl/blog/35-na-czym-polega-kinezyterapia-
3. https://fizjoterapeuty.pl/fizykoterapia/elektrostymulacja.html
4. Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
5. https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/fizjoterapia/fizykoterapia/130232,fizykoterapia
6. https://www.wibroterapia.com/wibroterapia-dla-laika-po-co-kiedy-i-dla-kogo/