Ból kręgosłupa lędźwiowego – przyczyny, leczenie, zabiegi

Ból kręgosłupa lędźwiowego – przyczyny powstawania

Ból i dolegliwości w odcinku lędźwiowym kręgosłupa mogą mieć różne nasilenie i pochodzenie. Do głównych przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego możemy zaliczyć:

• przeciążenia, wynikające z wykonywanej pracy lub uprawianego sportu.
• proces zwyrodnieniowy krążków międzykręgowych
• zwyrodnienie stawów międzywyrostkowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa
• entezopatia więzadła biodrowo lędźwiowego
• złamanie kompresyjne kręgu

W zależności od intensywności dolegliwości bólowych i ich przyczyn, stosuje się różne metody leczenia. Istotne jest, aby dokładnie przeprowadzić wywiad i diagnostykę pacjenta. Kluczowe jest tutaj znalezienie przyczyny dolegliwości bólowych. Bóle w odcinku lędźwiowym, mogą być również spowodowane problemami nie związanymi z kręgosłupem. Przyczyną bólu, może być zapalenie pęcherza, choroby nerek, trzustki lub wątroby; bolesne miesiączki lub endometrioza jak również występujące u mężczyzn problemy z prostatą. Ból kręgosłupa jest również związany z nadmiernym stresem, przechodzeniem trudności emocjonalnych lub nadmiernym zmęczeniem.

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa – budowa

Ta część kręgosłupa składa się z pięciu kręgów określanych w literaturze medycznej jako L1 – L5. Ze względu na obciążenia, którym są poddawane, są to najbardziej masywne kręgi w całym kręgosłupie. Zbudowane są z twardej tkanki kostnej, ich ruchomość w odcinku lędźwiowym zapewniają obecne między nimi stawy międzywyrostkowe oraz elastyczne krążki międzykręgowe, które jednocześnie pełnią funkcję amortyzacyjną i zapobiegają wzajemnemu ścieraniu się kręgów. Ponieważ odcinek lędźwiowy najbardziej obciążony jest przy utrzymywaniu jednakowej pozycji przez długi czas, obecnie na dolegliwości z nim związane uskarża się duża liczba dorosłych osób. Praktycznie można stwierdzić, że każdy z nas w czasie swojego życia będzie miał mniejsze lub większe dolegliwości związane z odcinkiem lędźwiowym.

Ból pleców w odcinku lędźwiowym. Dlaczego się pojawia?

Dolegliwości bólowe kręgosłupa mogą być spowodowane wieloma czynnikami. Możemy zaliczyć do nich schorzenia wrodzone, przeciążenia oraz urazy, na które narażony jest nasz kręgosłup. Ból kręgosłupa lędźwiowego, może pojawić się w każdym wieku i mieć formę ostrą, krótkotrwałą lub przewlekłą. W zależności od jego przyczyny, stosuje się różne metody leczenia i wspomagania, dlatego tak istotne jest poznanie przyczyny pojawiąjących się dolegliwości. Często wystarcza tutaj badanie manualne i popularne zdjęcie RTG, chociaż w niektórych przypadkach może być konieczna tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Dają one bardziej szczegółowy obraz i większą ilość informacji, dzięki którym pozwalają na stwierdzenie jakie są przyczyny bólu kręgosłupa lędźwiowego.

Przeciążenie kręgosłupa lędźwiowego

Przeciążenie kręgosłupa ma miejsce, gdy prawidłowe funkcjonowanie tkanek miękkich, stawów miednicy i kręgosłupa zostaje zaburzone. Wzmożone napięcie powstałe przy przeciążeniu prowadzi do rozwijania się stanów zapalnych i ostrego bólu kręgosłupa lędźwiowego. Długotrwałe pozostawanie w pozycji siedzącej, częste lub nieprawidłowe podnoszenie przedmiotów, nadwaga czy słabe mięśnie brzucha i osłabienie mięśni pleców sprzyjają przeciążeniom kręgosłupa. Mogą one prowadzić do powstawania zwyrodnień w obrębie kręgosłupa lędźwiowego, które są już stanami przewlekłymi. Nie leczone dolegliwości przeciążeniowe mogą przekształcić się w przewlekły zespół bólowy kręgosłupa.

Częstym problemem przy przeciążeniach jest również ból kolana.  Ten problem opisaliśmy w artykule: Ból kolana – rodzaje bólu, przyczyny i leczenie.

Rwa kulszowa, dyskopatia

Dolegliwości bólowe, mogą być również spowodowane nieprawidłowościami w obrębie dysków czyli krążków międzykręgowych. Do najczęstszych form należy przepuklina krążka międzykręgowego i jego uszkodzenie lub degeneracja. Czasem zmiany tego typu związane są z wyłącznie dolegliwościami bólowymi, lecz w przypadku ucisku na nerwy mogą dawać takie objawy jak drętwienie, mrowienie, zaburzenia czucia, czy osłabienie siły mięśniowej.

Złamanie kompresyjne kręgu

To bardzo częsta przypadłość osób chorujących na osteoporozę. Niska gęstość kości powoduje, że nawet przy niewielkim upadku lub wysiłku, krąg może zostać uszkodzony. Ból kręgosłupa ma wtedy formę ostrą i pojawia się w jego środku. Bardzo często do pełnego potwierdzenia i określenia rozległości złamania konieczna jest diagnostyka obrazowa. Jej rodzaj dopiera odpowiednio lekarz decydując również o dalszym postępowaniu i leczeniu.

Ból kręgosłupa lędźwiowego w nocy

Pojawiający się w czasie snu, ból kręgosłupa ma bardzo negatywny wpływ na cały organizm. Zaburzając sen prowadzi do upośledzenia procesu naturalnej regeneracji organizmu i może przyczynić się do pojawiania się innych schorzeń. W początkowej fazie, może być pomocne przyjmowanie wygodnej pozycji za pomocą odpowiednich poduszek oraz ćwiczenia fizyczne. Jeżeli jednak problem nie mija lub się nasila konieczna jest wizyta u specjalisty i poznanie przyczyn powstawania tego typu dolegliwości.

Ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu

Ruch, a w szczególności pochylanie się do przodu jest bardzo częstym aktywatorem dolegliwości bólowych. Ból odcinaka lędźwiowego przy schylaniu się może mieć wiele przyczyn. W czasie takiego ruchy zaangażowane są różne grupy mięśni, wiązadeł i stawów, dlatego przyczyna tego rodzaju bólu, może leżeć zarówno po stronie tkanek miękkich jak i kręgosłupa lędźwiowego. Istotne jest aby w pełni poznać przyczynę bólu ponieważ to ona decyduje o dalszym postępowaniu o formach leczenia i zapobiegania.

Ból kręgosłupa lędźwiowego i podbrzusza

Problemy z odcinkiem lędźwiowym kręgosłupa zwykle nie powodują objawów związanych z bólem podbrzusza lub samego brzucha. Dlatego zawsze jest to sygnał alarmowy, ponieważ na przykład, silne bóle kręgosłupa lędźwiowego z bólem podbrzusza, którym towarzyszą nudności i wymioty może być objawem kolki nerkowej. Jeżeli dolegliwości bólowe pojawiają się w tych rejonach w czasie miesiączki lub owulacji może być to związane z endometriozą, która zawsze wymaga kontroli lekarz.

Ból kręgosłupa lędźwiowego, co pomaga?

Ból odcinka lędźwiowego ma bardzo różne podłoże. W zależności od przyczyny i natężenia dolegliwości stosuje się różne metody postępowania. Najczęściej jest to kombinacja kilku rodzajów działań, składają się na nią głównie farmakologia, fizjoterapia, masaże, odpowiednio dobrana profilaktyka zdrowego kręgosłupa i w najcięższych przypadkach operacja.

Okłady zimne i ciepłe

Dolegliwości kręgosłupa lędźwiowego, które wynikają z naderwania mięśni mijają szybciej po zastosowaniu zimnego okładu. Ciepło zalecane jest w pozostałych przypadkach, tego typu okłady pozwalają rozluźnić mięśnie i również zmniejszają dolegliwości bólowe.

Wibroterapia na Ból kręgosłupa lędźwiowego

Jako jeden z zabiegów fizykoterapeutycznych, wibroterapia może być z powodzeniem wykorzystywana w warunkach domowych. Zabiegi tego typu mają udokumentowane działanie przeciwbólowe, brak efektów ubocznych i bardzo krótką listę przeciwwskazań. Wszystko to przemawia za korzystaniem z tej metody. Jest to jeden ze skutecznych sposobów, redukowania dolegliwości związanych z bólem pleców, szczególnie o podłożu przeciążeniowym. Aby w pełni korzystać z pozytywnych efektów wiroterapii ważne jest odpowiednie dobranie efektywnego urządzenia. Na polskim rynku niekwestionowanym liderem w produkcji aparatów do wibroterapii jest firma Vitberg. System do wibroterapii Vitberg RS tej marki umożliwia wykonywanie zabiegów na dolny i środkowy odcinek kręgosłupa w zaciszu własnego domu.

Ćwiczenia na ból kręgosłupa lędźwiowego

Często o ćwiczeniach przypominamy sobie gdy od dawna nas boli kręgosłup lędźwiowy. Zapominamy o tym, że ćwiczenia przyniosą ulgę, ale powinny być głównym elementem profilaktyki zdrowego kręgosłupa. W przypadku gdy mamy już zdiagnozowane schorzenia kręgosłupa lędźwiowego, wszelkie ćwiczenia powinny być wykonywane po konsultacji z lekarzem lub fizjoterapeutą. Najbardziej polecane są ćwiczenia rozciągające i rozluźniające napięte mięśnie, wzmacniające mięśnie brzucha i mięśnie dolnej części pleców. Ich intensywność zawsze powinna być indywidualnie dopasowana do kondycji i możliwości pacjenta. Różne rodzaje ćwiczeń rozciągających, które odciążą kręgosłup i wzmocnią mięśnie, opisaliśmy w artykule Ćwiczenia na ból pleców – wzmocnienie mięśni lędźwiowych.

Jak złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego ?

Do podstawowych elementów mających na celu wyleczenie dolegliwości związanych z kręgosłupem lędźwiowym i złagodzenie dokuczającego bólu pleców jest farmakologia, fizykoterapia, profilaktyka a w skrajnych przypadkach operacja. Ich kombinacja oraz dobór zależy od natężenia dolegliwości i powodów ją wywołujących.

Vitberg RS na walkę z bólem kręgosłupa lędźwiowego

Osoby cierpiące na ból lędźwiowy kręgosłupa mogą korzystać z zabiegów fizykalnych takich jak magnetoterapia, krioterapia czy ultradźwięki. Do tego typu zabiegów zalicza się również wibroterapię, którą można stosować w warunkach domowych. Co warte podkreślenia, wibroterapia posiada nie tylko działanie przeciwbólowe, ale również:

• działa przeciwzapalnie,
• zmniejsza napięcie mięśni,
• poprawia ukrwienie tkanek miękkich i kości,
• zmniejsza obrzęki i opuchlizny,
• wzmacnia mięśnie.

Jednym z najbardziej zaawansowanych pod kątem dopracowania bodźca wibracyjnego urządzeń do domowej wibroterapii jest aparat Vitberg RS, który działa zarówno miejscowo (tam gdzie usytuowany jest bół), jak i ogólnie (na cały organizm).

Gdy ból pleców występuje sporadycznie i jego nasilenie nie jest duże, można skorzystać z domowych sposobów łagodzenia bólu. Opisujemy je w artykule pt. Co na ból pleców? 4 domowe zabiegi.

Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe na ból kręgosłupa lędźwiowego

W przypadku części dolegliwości bólowych wystarczy zastosowanie odpowiednich leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz odpoczynek przez kilka dni. Stosowane środki farmaceutyczne dobiera się odpowiednio do nasilenia bólu. Zdarza się, że lekarz zdecyduje dodatkowo o podaniu leków rozkurczowych i przyśpieszających regenerację układu nerwowego. Należy pamiętać jednak, że tego typu leczenie powinno trwać krótko, a leków przeciwbólowych nie powinno się nadużywać.

Masaż i fizjoterapia

Masaż pozwala polepszyć komfort w czasie choroby, rozluźnia nadmiernie napięte mięśnie i potrafi przynieść ulgę w dolegliwościach. Często stosowane są również różne zabiegi fizykoterapeutyczne. Wykorzystują one do leczenia różne rodzaje bodźców fizycznych takich jak ciepło lub zimno, pole magnetyczne, ultradźwięki, promieniowanie emitowane przez lasery, różnego rodzaju prądy lecznicze wykorzystywane w zabiegach elektroterapii oraz wibracje, stosowane w wibroterapii, które działają przeciwbólowo poprzez bezpośrednie oddziaływanie na układ nerwowy oraz rozluźniają mięśnie.

Wibroterapia na ból pleców w odcinku lędźwiowym kręgosłupa

Metodą fizykalną, z której można korzystać w domu, by złagodzić ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i nie tylko, jest wibroterapia. Wykorzystuje ona do działania wibracje, czyli drgania mechaniczne. Działanie przeciwbólowe wibroterapii wyjaśnia tzw. bramkowa teoria bólu. Według której, każdy impuls bólowy przechodzi przez punkt w rdzeniu kręgowym. Jeśli impuls ten nie trafi na, inny silniejszy, to do mózgu zostanie przesyłana informacja o bólu. Wibracje są właśnie tym silniejszym impulsem, dzięki któremu sygnały bólowe zostają zredukowane. Mechanizm ten w szczegółowy sposób został wyjaśniony przez naukowców.

Polskie badania nad wpływem wibroterapii w leczeniu dolegliwości bólowych kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym zostały przeprowadzone m.in. na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Po przeprowadzeniu terapii, u pacjentów cierpiących na ból ostry odnotowano zmniejszenie intensywności bólu o 88%, a u pacjentów z bólem przewlekłym o 50%.[1]

Źródła:

1. Mrozek P. (2010) Ocena wyników leczenia dolegliwości bólowych kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym masażem wibroakustycznym, Uniwersytet Medyczny w Łodzi.