Dlaczego boli mnie kolano? Najczęstsze powody bólu kolana

Ból w różnej postaci jest sygnałem ostrzegawczym, że w organizmie dzieje się coś niedobrego. Smarowanie maściami i łykanie tabletek nie rozwiąże problemu - warto poznać przyczynę, aby jej przeciwdziałać.

Staw kolanowy (articulatio genus) łączy udo z podudziem i jest największym stawem u człowieka. Jego budowa jest bardzo skomplikowana (zmodyfikowany staw zawiasowy) i wynika z pełnionych funkcji, dlatego też powody bólu kolana mogą być bardzo różnorodne i czasami złożone. Staw kolanowy  umożliwia ruchy zginania i prostowania oraz rotację. Zaraz po stawie skokowym jest stawem najbardziej obciążanym, tym samym narażonym na liczne kontuzje, które stanowią znaczny procent przyczyn bólu. Jeżeli boli Cię kolano, poza zwykłym przemęczeniem może składać się na to jeden lub więcej czynników – najpopularniejsze z nich znajdziesz poniżej.

Na co narażone jest kolano – urazy mechaniczne

Do najczęstszych urazów kolana należą:

1. 1. Urazy więzadeł (wszystkich czterech: krzyżowego przedniego, tylnego, pobocznego piszczelowego i pobocznego strzałkowego)  – zdarzają się często podczas zajęć sportowych, powodują odczuwalną niestabilność w stawie kolanowym i ból;
   2. Uszkodzenia łąkotek– osłabionych zmianami zwyrodnieniowymi lub przeciążeniami, najczęściej mogą być wywołane skręceniem;
   3. Uszkodzenia chrząstki– dochodzi do nich przy stłuczeniach czy złamaniach śródstawowych, gwałtownego nadmiernego nacisku na chrząstkę ( „zmiażdżenie”), np. przy zeskoku. Uszkodzenia może powodować także duża nadwaga. Nadwyrężoną chrząstkę należy poddać jak najszybszemu leczeniu, by nie doprowadzić do rozległych zmian zwyrodnieniowych stawu;
   4. Zwichnięcie rzepki – wysunięcie się rzepki z miejsca jej prawidłowej lokacji w bruździe międzykłykciowej kości udowej. Dochodzi do niej najczęściej przy zahaczeniu kolanem np. o kant mebli lub kopnięciu w przyśrodkową część kolana;
   5. Zapalenie kaletki maziowej ( kaletki- torebki wypełnione płynem), głównie spowodowane długotrwałym napięciem czy uciskiem, np. klęczeniem, narażeni są na nie szczególnie brukarze, ogrodnicy. W sytuacji stanu zapalnego kaletki, staw staje się obrzęknięty i bolesny a ruch dodatkowo nasila ból;
   6. Zespół pasma biodrowo- piszczelowego, tzw. kolano biegacza– głównie przypadłość osób, uprawiających bieganie ( stąd nazwa). Jest wynikiem innych długotrwałych uszkodzeń kolana, których chroniczny stan powoduje koślawienie kolana ( odruch odciążania, przechodzący w nawyk). „Utrwalony” nawyk przeciąża struktury tkanki łącznej w okolicy kolana, głowy strzałki, łąkotki bocznej oraz wiązadła rzepki, objawia się opóźnioną bolesnością, która wzmaga się w trakcie biegania.

Inne powody bólu kolana

Poza urazami mechanicznymi, ból stawu kolanowego może mieć wiele przyczyn. Wywoływać go mogą stany zapalne czy choroby nowotworowe, zarówno bezpośrednio tkanek kostnych jak i będące wynikiem nowotworów innych organów oraz  procesy zwyrodnieniowe, np:

1. 1. Chondrolamacja rzepki – czyli rozmiękanie chrząstki stawowej rzepki, w wyniku czego traci ona twardość, sprężystość i nie spełnia swojej roli – ochrony warstw leżących głębiej; tkanek podchrzęstnej i kostnej;
   2. Torbiele (torbiel, cysta Bakera) – guzek , zbiornik w dole podkolanowym wypełniony płynem, który napiera na  nerwy i naczynia krwionośne, powoduje ból, obrzęk i ucisk;
   3. Syndrom Plica– przerastanie fałdu błony maziowej, któremu towarzyszy specyficzny zespół bólowy, umiejscowiony w przedniej części kolana. Jest defektem anatomicznym, u większości osób z tym problemem, stwierdza się niestety także chondromalację rzepki;
   4. Dna moczanowa – odkładanie się w tkankach metabolitów białkowych, kryształów moczanu sodu. Na początku nieraz niezauważalna, w zaawansowanym stanie objawia się jako zaczerwienienie, tkliwy, gorący obrzęk głównie stawów palców stóp. Mimo, iż jest rzadką przyczyną bólu stawu kolanowego, należy ją rozważyć jako jedną z możliwości.

Jak zapobiegać aby nie trzeba było leczyć – aktywność

Na stan stawu kolanowego niebagatelny wpływ mają wady postawy, także płaskostopie, zmieniające kąt ustawiania stawu – poważnie zaburzające motorykę ruchu.

Inwazyjne dla kolana mogą być również uprawiane intensywnie sporty, teraz czy w przeszłości. Ale dla przeciwwagi, szkodliwy dla kolan jest przede wszystkim bezruch. W „ zastanym” stawie trudniej o ukrwienie i dożywienie tkanki kostnej, zdecydowanie wolniej zachodzą procesy tworzenia czy regeneracji mazi stawowej. Do ważnych czynników obciążających staw kolanowy powszechnie dochodzi nadwaga  i niewłaściwa dieta.

Jak zapobiegać aby nie trzeba było leczyć – dieta

Dieta uboga w błonnik, białka, wapń, siarczan glukozaminy ( w dużych ilościach związany pod postacią chityny w pancerzach skorupiaków- np; krewetek, raków), kwasy Ώ ( tłuste ryby morskie)  i inne „zdrowe”,  nienasycone tłuszcze, pochodzące z kiełków, orzechów czy nasion, szczególnie w okresie wzrostu, powoduje niedobory budulcowe, które w przyszłości zwiększą ryzyko kontuzji i przyspieszą „erozję” tkanki kostnej (osteoporoza), osłabiając także stawy.  Więcej o diecie możesz dowiedzieć się na przykład tutaj.

Pozbądź się bólu z głową

Ból kolana ( jak każdy ból) jest przede wszystkim bardzo uciążliwy. Zakłóca lokomocję, utrudnia wykonywanie czynności i generalnie komplikuje życie. Bywa powodem bezsenności. Jak jest przykry wie każdy, kto go doświadczył a statystyki pokazują, że na dolegliwości uskarża się co drugi pacjent poradni urazowo- ortopedycznych ( najczęściej zgłaszany ból dotyczy okolic stawu kolanowego i lędźwiowego odcinka kręgosłupa). Im bardziej nieoczywista przyczyna bólu, tym szybciej należy udać się do lekarza, nie doprowadzać do nasilania dolegliwości.

Bez względu na podejrzenia i własną intuicję, zawsze potrzebna i najistotniejsza jest dokładna diagnoza, która pomoże dobrać właściwe leczenie a nawet uratować staw przed trwałym uszkodzeniem.