Ból pleców w górnej części – przyczyny i leczenie bólu między łopatkami

Ból pleców w górnej części (w odcinku piersiowym kręgosłupa) może być samodzielną dolegliwością, ale często występuje w połączeniu z bólem karku (odcinka szyjnego kręgosłupa). Jakie są przyczyny bólu pleców pomiędzy łopatkami i jakimi metodami można go leczyć?

Ból przeciążeniowy w górnej części pleców (między łopatkami)

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu pleców w górnej części jest przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego w odcinku piersiowym kręgosłupa. Dochodzi do niego wtedy, gdy obciążenia przekraczają wytrzymałość i wydolność struktur kręgosłupa. Taka sytuacja kojarzy się przede wszystkim z dźwiganiem ciężkich przedmiotów, ale ból przeciążeniowy może wynikać też z przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała oraz długiego wykonywania jednostajnych i powtarzalnych ruchów. 

Ból ten najczęściej występuje wraz ze wzmożonym napięciem mięśni przykręgosłupowych oraz ograniczeniem zakresu ruchów kręgosłupa. Dobra wiadomość jest taka, że bóle przeciążeniowe nie wynikają z uszkodzeń struktur kręgosłupa i można jest skutecznie oraz dosyć szybko wyleczyć.

Pacjenci skarżą się często na ból “pomiędzy łopatkami”. To nie przypadek, bo sama łopatka jest przystankiem na drodze kilku taśm powięziowo-mięśniowych (upraszczając – dużych układów tkanek, pomiędzy którymi zachodzą relacje, wzajemnie na siebie wpływają). Na przykład taśmy głębokiej przedniej kończyny górnej, pomiędzy mięśniem piersiowym mniejszym a dwugłowym ramienia.

Zwyrodnieniowe bóle pleców w górnej części

Przewlekłe bóle pleców w górnej części mogą być spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi i reumatycznymi, które prowadzą do uszkodzeń krążków międzykręgowych. Dlaczego dochodzi do zwyrodnień krążków, popularnie nazywanych dyskami? Bardzo często są one wynikiem przyjmowania wymuszonej, nieprawidłowej pozycji ciała, o czym już wspominaliśmy. Jeśli kręgosłup niemal codziennie ulega przeciążeniom, to po pewnym czasie jego struktury mogą zostać uszkodzone.

Ponadto pojawianiu się zmian zwyrodnieniowych sprzyja wiek (powyżej 60. roku życia), nadwaga i otyłość, a także brak aktywności fizycznej i czynniki genetyczne. 

Ból kręgosłupa spowodowany zwyrodnieniem często ma charakter promieniujący (do ramienia, gdy dotyczy odcinka piersiowego i do pośladka oraz nóg w przypadku zwyrodnień odcinka lędźwiowego), towarzyszą mu stany mrowienia i drętwienia kończyn.

Inne przyczyny bólu pleców między łopatkami

Kolejna grupa przyczyn bólu pleców w górnej części jest związana z układem nerwowym. Zmiany zlokalizowane wewnątrz kręgosłupa lub w stawach żebrowo-kręgowych mogą powodować drażnienie nerwów i zakończeń nerwowych. Objawia się to bólem promieniującym od odcinka piersiowego kręgosłupa do kończyny górnej i barku oraz narządów wewnętrznych. 

Niejednokrotnie zdarza się, że pacjent myli ból pochodzący od kręgosłupa z bólem narządów wewnętrznych, np. zgłasza się do lekarza z bólem żołądka, gdy tak naprawdę przyczyną bólu jest kręgosłup. W zależności od tego, gdzie umiejscowione są zmiany, mogą one pozorować choroby i bolesność żołądka, pęcherzyka żółciowego, wątroby, jelit, nerki oraz układu moczowo-płciowego. Sytuacja może być także odwrotna – ból kręgosłupa piersiowego może pochodzić właśnie od chorób zlokalizowanych w narządach wewnętrznych. Często są to choroby zagrażające życiu, dlatego w przypadku bólu pleców w górnej części jednym z podstawowych celów diagnostyki jest wykluczenie chorób narządów wewnętrznych.

Ponadto ból pleców w górnej części może być spowodowany urazami, stanem zapalnym a także fibromialgią (przeczytaj więcej w tekście: Korzyści z wibroterapii u osób z Reumatoidalnym Zapaleniem Stawów). Jak widać – mechanizm powstawania i odczuwania bólu w tej okolicy jest bardzo złożony, a im szybciej dolegliwość zacznie być diagnozowana i leczona, tym lepiej. W przypadku każdego bólu zlokalizowanego w okolicy kręgosłupa piersiowego koniecznie należy jak najszybciej zwrócić się do lekarza.

Leczenie bólu w górnej części pleców

Jakie metody są najskuteczniejsze w leczeniu bólu pomiędzy łopatkami? W artykule skupiamy się na przedstawieniu terapii i sposobów leczenia bólu wynikającego z przeciążenia i zmian zwyrodnieniowych. W przypadku bólu pochodzenia nerwowego, spowodowanego urazem czy innymi wspomnianymi wcześniej czynnikami, plan leczenia jest najczęściej bardzo skomplikowany i nie sposób opisać jednego wzorca. Natomiast w przypadku bólu przeciążeniowego i spowodowanego zwyrodnieniem możemy wskazać najczęściej stosowane zabiegi i rodzaje terapii. Są to laseroterapia, magnetoterapia, elektroterapia, krioterapia, a ich opis znajdziesz w dalszej części artykułu

Fizykoterapia na ból w górnej części pleców

Metody fizykalne (z wykorzystaniem bodźca fizycznego) są powszechnie stosowane w przypadku bólu pleców. Dobiera się je indywidualnie do każdego przypadku, bardzo często również łączy się zabiegi, by leczenie przebiegało w sposób kompleksowy. Najczęściej stosowanymi zabiegami fizykoterapetycznymi w przypadku bólu pleców pomiędzy łopatkami są:

• Laseroterapia, która posiada działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i biostymulacyjne, czyli pobudzające naturalne procesy regeneracyjne organizmu. Przynosi także dobre efekty w leczeniu tzw. zespołów korzeniowych. Występują one nie tylko w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, ale też w odcinku piersiowym i w tym drugim przypadku nazywane są nerwobólem międzyżebrowym (neuralgią międzyżebrową).
• Magnetoterapia, czyli leczenie polem magnetycznym, posiada działanie rozluźniające, poprawia ruchomość i łagodzi ból o charakterze ostrym. Ponadto przyspiesza regenerację i działa przeciwzapalnie. Szczególnie polecana jest w przypadku choroby zwyrodnieniowej.
• Elektroterapia, do której wykorzystuje się prądy TENS i EMS, działa przede wszystkim przeciwbólowo oraz wzmacnia mięśnie przykręgosłupowe. Polecana jest zwłaszcza wtedy, gdy ból wynika z przeciążenia mięśni.
• Krioterapia, czyli leczenie zimnem, również posiada działanie przeciwbólowe i szczególnie wskazana jest do leczenia stanów zapalnych. Przynosi dobre efekty w leczeniu bólu spowodowanego zwyrodnieniami i przeciążeniami.

Wibroterapia na ból pomiędzy łopatkami

Metodą fizykalną, z której można korzystać w domu, by złagodzić ból kręgosłupa w każdym odcinku, jest wibroterapia. Wykorzystuje one do działania wibracje, czyli drgania mechaniczne. Przeciwbólowe działanie wibroterapii wyjaśnia tzw. bramkowa teoria bólu: jeśli na drodze impulsu bólowego, który ma zostać wysłany do mózgu, stanie inny, mocniejszy impuls, to impuls bólowy nie dotrze do mózgu. Na tej samej zasadzie działa elektroterapia.

Wibroterapia szczególnie polecana jest w przypadku przeciążeniowego bólu kręgosłupa oraz spowodowanego zwyrodnieniami. Działa nie tylko przeciwbólowo, ale też:

• rozluźnia nadmiernie napięte mięśnie – czyli niweluje jedną z głównych przyczyn bólu,
• wzmacnia mięśnie, dzięki czemu może zapobiegać bólom przeciążeniowym,
• zmniejsza stan zapalny,
• pobudza krążenie krwi i limfy oraz przyspiesza procesy regeneracyjne. 

Jednym z najnowocześniejszych urządzeń do domowej wibroterapii jest Vitberg RS. Jego działanie przeciwbólowe w obrębie pleców szczegółowo wyjaśnione jest na stronie: https://www.vitberg.com/bol-plecow-i-kregoslupa. 

Kinezyterapia, czyli ćwiczenia fizyczne

Bardzo ważnym uzupełnieniem zabiegów fizykalnych jest kinezyterapia, czyli ćwiczenia fizyczne wykonywane pod okiem fizjoterapeuty lub zlecone przez specjalistę do wykonywania w domu. Z jednej strony rozluźniają one nadmiernie napięte struktury, a z drugiej – wzmacniają mięśnie, czyli zapobiegają przeciążeniom. Plan kinezyterapii układany jest dla pacjentów indywidualnie, w zależności od tego, które obszary dotknięte są bólem i które mięśnie należy wzmocnić.

W warunkach domowych, jeśli ból pleców dokucza Ci sporadycznie, możesz wykonywać rekomendowane przez nas Ćwiczenia na ból kręgosłupa. Regularna aktywność fizyczna i wzmacnianie mięśni jest kluczowym elementem profilaktyki bólu pleców.

Vitberg RS na ból pleców

Wypróbuj działanie wibroterapii na ból kręgosłupa i pleców. Przekonaj się o skuteczności.

Sprawdź

Masaże na ból pleców

Popularną metodą leczenia bólu między łopatkami jest masaż klasyczny, wykonywany przez fizjoterapeutę. Działa on przede wszystkim rozluźniająco na nadmiernie napięte mięśnie, ale także przyspiesza krążenie krwi oraz łagodzi ból. Podczas masażu fizjoterapeuta oddziałuje zarówno na mięśnie, jak i stawy kręgosłupa. Masaż klasyczny stosowany jest w przypadku przeciążeniowego bólu pleców i bólu wynikającego ze zmian zwyrodnieniowych.

Kinesiotaping

Metodą wspomagającą leczenie bólu pleców jest kinesiotaping, popularnie nazywany “oklejaniem plastrami”. Fizjoterapeuci stosują kinesiotaping pomiędzy zabiegami fizykalnymi lub masażami. Jego celem jest zwiększenie ruchomości i korekcja pracy łopatki. Kinesiotaping nigdy nie jest stosowany jako samodzielna metoda leczenia bólu pleców, jedynie wspomaga inne zabiegi terapeutyczne. Metoda ta została opracowana i spopularyzowana na początku lat osiemdziesiątych przez Japończyka Dr Kenzo Kase.

Wykorzystuje się w niej  plaster nieograniczający ruchów, rozciągający się tylko na długość, o ciężarze i grubości zbliżonych do parametrów skóry. Co ważne, kolor plastra nie jest powiązany z jakimiś dodatkowymi właściwościami, jest wyłącznie czynnikiem estetycznym.

Profilaktyka i domowe sposoby

Jeśli trafiłeś/aś na ten artykuł, to zapewne co jakiś czas doświadczasz bólu pleców. Nawet jeśli ból pojawia się sporadycznie, to już teraz warto zadbać o odpowiednią profilaktykę, ponieważ wraz z wiekiem dolegliwości mogą się nasilać. Jak wspomnieliśmy – nieleczone bóle przeciążeniowe bardzo często prowadzą do zwyrodnień, a te niestety najczęściej powodują ból przewlekły.

Najważniejszym elementem profilaktyki jest dbanie o to, by zawsze przyjmować prawidłową pozycję ciała. Jeśli praca wymusza niewłaściwą postawę, np. długie przebywanie w zgięciu, to co jakiś czas warto wykonać podstawowe ćwiczenia rozluźniające mięśnie. Równie ważna jest aktywność fizyczna podejmowana przynajmniej kilka razy w tygodniu. A jeśli wiesz, że ból pojawia się, ponieważ posiadasz słabe mięśnie, to koniecznie do codziennej wprowadź zestaw ćwiczeń wzmacniających: Ćwiczenia na ból kręgosłupa dla seniorów i osób mało aktywnych fizycznie.

Przeczytaj też o bólu zlokalizowanym w innych odcinkach kręgosłupa: Ból w dole pleców – przyczyny i leczenie bólu w odcinku lędźwiowym oraz Ból szyi – przyczyny i leczenie.

Zapraszamy do zapoznania się z artykułami na temat : bólu kolana, „obrzęk limfatyczny – przyczyny, porady, leczenie ”

Źródła:

1. Dobrogowski J., Dutka J. Zespoły bólowe narządu ruchu. Terapia nr 10 (157), październik 2004, s. 36-41
2. Stryła W, Jałowska M. Ból w zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa. Nowiny Lekarskie 2006; 75 (2), s. 179-83.
3. Szpala M., Skorupińska A., Kostorz K. Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa – przyczyny i leczenie. Pomeranian Journal of Life Sciences  2017;63(3):41-47
4. Mrozek P. (2010) Ocena wyników leczenia dolegliwości bólowych kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym masażem wibroakustycznym, Uniwersytet Medyczny w Łodzi.