Wibroterapia w leczeniu owrzodzeń i przewlekłych ran. Studium przypadku.

W ostatnim numerze magazynu Ostry Dyżur opublikowane zostało studium przypadku pacjentki cierpiącej na owrzodzenie. Po zastosowaniu wibroterapii, nastąpiła redukcja pola owrzodzenia o 98% i średnie zmniejszanie rany o 1,4 cm 2 dziennie. Jak to możliwe? Dowiesz się w tym artykule.

Przewaga wibracji nad innymi metodami leczenia owrzodzeń i trudnych ran, przejawia się w jej kompleksowym działaniu. Za jednym razem uzyskujemy wzrost temperatury i mikrokrążenia, redukcję obrzęku, zmniejszenie bólu i obniżenie zesztywnienia. Gojenie tkanki to złożony proces, który jest regulowany przez krążenie. Powszechnie wiadomo, że ogrzewanie poprawia ukrwienie skóry i to jest to jeden z kluczowych czynników wpływających na owrzodzenia.

Wibroterapia na leczenie owrzodzeń

Współczesne badania wskazują, alternatywę do gorących kompresów – wibroterapię. Miejscowe zastosowanie wibroterapii, przez zaledwie 20 minut, skutkuje znacznym wzrostem temperatury skóry o 2,2°C. Co to oznacza? Wyższa temperatura jest następstwem zwiększonego przepływu krwi a zwiększając przepływ możemy szybciej regenerować tkanki.

Jak na filmie Science Fiction.

Przyspieszona regeneracja – czy to obraz rodem z pokładu USS Enterprise? Nie. To nasz, jak najbardziej ludzki, organizm i jego specyficzna reakcja na wibrację. Potwierdza to eksperyment, przeprowadzony już ponad 50 lat temu, w którym z organizmu, za pomocą terapii wibracyjnej przyspieszono usuwanie radioaktywnego sodu. Wynika z niego, że skoro lepszy przepływ, to szybsza regeneracja, przyjrzyjmy się więc skrajnie trudnym w gojeniu – owrzodzeniom.

Źle gojące się rany? Owrzodzenia podudzi? Reaguj od razu.

Szybka reakcja na pojawiające się owrzodzenia często pozwala na uniknięcie bolesnych konsekwencji,  znacząco obniżających jakość życia, ale również – w najtrudniejszych przypadkach – amputacji [1,2]. Przewlekłe owrzodzenia są udręką, mimo zintensyfikowanej liczby form pielęgnacyjnych i leczenia [3,4].

Przyczyny owrzodzeń. Czym są i skąd się biorą.

Wspomniane uszkodzenia skóry tworzą się z powodu zróżnicowanych czynników i ich kombinacji [8]. W większości przypadków związanych najczęściej z takimi chorobami jak cukrzyca, miażdżyca, niewydolność tętnicza, twardzina układowa, zapalenie naczyń, niewydolność żylna z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym, czy żylaki [9–11]. Występowanie ich związane też jest z długotrwałym unieruchomieniem – występujący miejscowy, nienaturalny nacisk, który trwa zbyt długo powoduje tworzenie się ran. Klinicznie objawiają się bólem, obrzękiem,  niedokrwioną cienką błyszczącą skórą, obszarami czerwono-purpurowej pigmentacji, oznaczającego powolny przepływ krwi oraz nadwrażliwością na dotyk [6,12].

Jak zwalczać owrzodzenia?

Nadciśnienie żylne jest jedną z głównych przyczyn owrzodzeń kończyn dolnych. U pacjentów leczonych ambulatoryjnie objawy mogą ulec poprawie, dzięki zastosowaniu procedury kompresji (naciskowi), przy użyciu bandaży albo specjalnych pończoch. Bierne ćwiczenia kończyn, jak również chodzenie wspomagają rozprzestrzenianie płynu w tkankach poprzez przerywaną kompresję, doprowadzając płyn do limfatycznego systemu drenażowego i układu naczyniowego. Uważa się, że już samo uniesienie kończyny u pacjenta w pozycji leżącej na wysokości serca, także pobudza  drenaż żylny.

Wibroterapia przyspiesza ten proces. Podczas drgań przekazywanych przez skórę, względnie sztywne składniki tkanek przekazują wibracje, powodując pompowanie płynu tkankowego do i wzdłuż układu limfatycznego, obniżając tym samym ciśnienie w tkankach.

Leczenie owrzodzeń – wyzwanie rzucone nauce.

Profesor L.C.Kloth [13] w swojej analizie przypisuje wartość terapeutyczną wibracji zwłaszcza w stymulacji angiogenezy i tworzeniu tkanki ziarninowej, jak również wzrostowi w ranie poziomu białka chemotaktycznego monocytów MCP-1, czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego VEGF i insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1. 

Wibracja uaktywnia makrofagi- sprzymierzeńców w leczeniu owrzodzeń.

Wyniki profesora L.C.Klotha potwierdzają  badania zespołu Pongkitwitoon i wsp., które udowadniają, że korzyści z wibroterapii w regeneracji tkanek opierają się nie tylko na zmniejszeniu zapalenia, ale na pobudzaniu proleczniczych makrofagów, które odpowiadają za fagocytozę, proliferację, angiogenezę i rozprzestrzenienie kolagenu [14]. W tej obserwacji udział wzięło 21 pacjentów, cierpiących na owrzodzenia żylne a większość z nich, borykała się z problemem ponad 4 lata! Wibroterapia stosowana była u nich 3 razy dziennie, przez 30 minut. Najważniejszym efektem terapii był fakt, że aż 62% pacjentów zostało całkowicie wyleczonych w zaledwie 7 tygodni. W wyniku zabiegów wibroterapii nastąpiło zmniejszenie bólu u 94% i znaczna redukcja w wysięku u 52% pacjentów.Wszyscy podkreślili komfort terapii i poprawę jakości życia.

Przewlekłe owrzodzenia – historia Pani Teresy. Studium przypadku.

Pani Teresa jest 59 letnią, pogodnie nastawioną do życia, jak deklaruje, spełnioną życiowo i szczęśliwą osobą…. ale kilka ostatnich lat życia, to codzienna udręka zmagania się z bolesnymi, niegojącymi ranami. Obecność zmian martwiczych nie ułatwia  leczenia. Objawy te są konsekwencją zakrzepicy żył głębokich i obecności żylaków, którą odczuwa już ponad 30 lat. Do tej pory chora niejednokrotnie poddana była zabiegom usuwania żylaków, a ze względu na stan ropny i ciągle otwierającą się ranę, wymagała codziennej zmiany opatrunków ze srebrem, aby kontrolować wysięk.

Włączenie wibracji do leczenia rany.

Pani Teresa stosowała wibroterapię przy użyciu automasaż limfatyczny nóg systemu Vitberg przez okres dwóch tygodni, rano i wieczorem, samodzielnie aplikując sobie zabiegi w domu.

Początek terapii.

Odczucia bólowe w skali VAS (visual analog scale), oceniane przez chorą na najwyższe 10 punktów ( gdzie „0” oznacza brak bólu, „10” ból nie do zniesienia). Trudności z zasypianiem spowodowane dolegliwością, skrajnie wrażliwa na dotyk skóra okolic rany, której powierzchnia mierzyła 19,8 cm2, a najdłuższa przekątna 5,5 cm.

Efekty po 14 dniach wibroterapii

Po 2 tygodniach terapii, pacjentka stwierdziła zmniejszenie odczuwania bólu do poziomu 3 (umiarkowanego), a jej zdolność poruszania się uległa znaczącej poprawie. Po terapii wysięk był niewielki, a owrzodzenia z dnia na dzień zmniejszały się do obszaru o zdrowszej pigmentacji i rany o powierzchni zaledwie 0,3 cm 2. Oznaczało to redukcję pola owrzodzenia o 98% i średnie zmniejszanie rany o 1,4 cm 2  dziennie. Leczenie nie zostało zakończone na opisanym etapie relacji, jednak co ważne, progres gojenia i poprawy stanu ukrwienia utrzymywał się nadal. Zauważono również istotną redukcję obrzęku wokół kostki.

Finał. Miesiąc po zakończeniu obserwacji.

Po 34 dnia stosowania aparatu, owrzodzenie nadal nie pojawia się, a nadmierna wrażliwość na dotyk zniknęła. Nie nastąpiły żadne efekty uboczne.

Skuteczny sposób na niegojące rany

"Rrany zaczęły się goić. Nie udało się tego wcześniej dokonać innymi sposobami przez ponad 1,5 roku"

Zobacz

Źródła:

*Zdjęcia, dzięki uprzejmości Pani Magdaleny Król, kierownik Poradni Vitberg Bielsko-Biała.

1. Ścisło L, Socha T, Walewska E. Life quality of patients with venous ulceration of lower extremities. Hygeia Public Health 2015;50(1):149–154.

2. Wanot B, Nierobisz E, Biskupek-Wanot A. Amputacja kończyny dolnej jako najcięższe powikłanie cukrzycy. Medycyna Rodzinna 2017;20(1):68–73.

3. Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health. Personal Wireless Device Use for Wound Care Consultation: A Review of Safety, Clinical Benefits, and Guidelines. Rapid Response Report: Summary with Critical Appraisal 2014:1–23.

4. Kahle B, Hermanns H-J, Gallenkemper G.Evidence-based treatment of chronic leg ulcers. Dtsch Arztebl Int 2011;108(14):231–237.

5. Łapot K, Sopata MJ, Kotlińska-Lemieszek A. Miejscowe zastosowanie morfiny u pacjentów w opiece paliatywnej – opis dwóch przykadków. Medycyna Paliatywna 2016; 8(3):144–148.

6.Goodman CC, Fuller KS. Pathology for the Physical Therapist Assistant. London: Elsevier Health Sciences 2011:232-236,368.

7. Paquette D, Falanga V. Leg Ulcers. Clinics in Geriatric Medicine 2002;18(1):77–88.

8. Serrano ML, Mendez MG, Cebollero FC, Lima RJS. Risk factors for pressure ulcer development in Intensive Care Units: A systemic review. Med Intensiva 2017;41(6):339–346.

9.Armstrong DG, Lavery LA. Negative pressure wound therapy after partial diabetic foot amputation: A multicentre, randomised controlled trial. The Lancet 2005;366(9498):1704–1710.

10. Andros G, Armstrong DG, Attinger C, Boulton AJM, Frykberg RG, Warren S, Lavery LA, Morbach S, Niezgoda JA, Toursarkissian B.Consensus Statement on Negative Pressure Wound Therapy (V.A.C. Therapy) for the Management of Diabetic Foot Wounds. Ostomy Wound Manage 2006;(Suppl. Jun):1–32.

11. Martin B, Sangalang M, Wu S, Armstrong DG. Outcomes of allogenic acellular matrix therapy in treatment of diabetic foot wounds: an initial experience. Int Wound J 2005;2(2):161–165.

12. Biswas M, Gibby O, Ivanova-Stoilova T, Harding K.Cushing’s syndrome and chronic venous ulceration–a clinical challenge. Int Wound J 2011; 8(1):99–102.

13. Kloth LC. Discussion: Advanced Technologies to Improve Wound Healing: Electrical Stimulation, Vibration Therapy, and Ultrasound-What Is the Evidence? Plast Reconstr Surg 2016;138(Suppl.3):105-106.

14. Pongkitwitoon S, Weinheimer-Haus EM, Koh TJ, Judex S.Low-intensity vibrations accelerate proliferation and alter macrophage phenotype in vitro. J Biomech 2016;49(5):793–796.

15. Wilson JM, Arseculeratne YM, Yang Y, Cherry GW. Healing venous ulcers with cycloidal multidirectional vibration therapy. Journal of Wound Care 2002;11(10): 395-398.